ဓမၼစႀကာအနက္(၂)

ဒုကၡ၌ သစၥဉာဏ္ (၀ါ) ၀ိပႆနာဉာဏ္
၉။ ဘိကၡေ၀- သံသရာေဘးမွ ကင္းေ၀းလိုျငား အို- ရဟန္းမ်ားတို့၊ ဣဒံ ဤဇာတိအစရွိေသာေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး စိတ္အမ်ဳိးမ်ိုဳး ႏွင့္တကြ ျဖစ္ေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာတရားအေပါင္းသည္၊ (တစ္နည္း) ဘံုသံုးပါး၌ က်င္လည္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သခၤတ တရားအေပါင္းသည္၊ ဒုကၡံ အရိယသစၥ ႏၱိ- အရိယာႏြယ္၀င္သူေတာ္စင္တို့ သိျမင္အပ္ေသာ ဒုကၡသစၥာမည္၏ ဟူ၍၊ ေမေတသု- တစ္စံုတစ္ေယာက္ထံမွ မႀကားစဖူးကုန္ေသာ၊ဓေမၼသု- သစၥာေလးပါး တရားအထူးတို့၌၊
စကၡံဳ- ဇာတိစေသာေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး စိတ္အမ်ဳိးမ်ိဳးျဖစ္ေပၚျခင္းတည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာ၌ မျမဲေသာ သေဘာကိုျမင္တတ္ေသာ အနိစၥာႏုပႆနာဉာဏ္ တည္းဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ဉာဏံ- ဇာတိစေသာ ေကာင္းမေကာင္း စိတ္အမ်ဳိးမ်ိဳးျဖစ္ေပၚျခင္း တည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာ၌ ေဘးဟု သိတတ္ေသာ ဒုကၡာႏုပႆနာ ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ပညာ- ဇာတိစေသာ ခ်စ္စိတ္မုန္းစိတ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚျခင္းတည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာ၌ အႏွစ္အသားမရွိျခင္းကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္၍ သိတတ္ေသာ အနတၱာႏုပႆနာဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဒကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္ မူျပီ။
၀ိဇၨာ- ဇာတိစေသာ ဘာဘာညာညာ ျပဳလုပ္တတ္ေသာ စိတ္အမ်ဳိးမ်ဳိးတို့ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းတည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာ၌ မတင့္တယ္ျခင္းကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ အသုဘာႏုပႆနာဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- ဇာတိစေသာ ေတာင္ေတာင္ ဤဤ အလီအလာလာ ဘာဘာညာညာ ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး စိတ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚျခင္း တည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာကို မသိေအာင္ ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အမိုက္ေမွာင္ကို ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ သမၼာဒိ႒ိဉာဏ္ အေရာင္အလင္းသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာမူျပီ။

ဒုကၡ၌ ကိစၥဉာဏ္ (၀ါ) မဂ္ဉာဏ္

၁၀။ ဘိကၡေ၀- သံသရာ၀ဋ္မွ က်ြတ္လြတ္လိုျငား အိုခ်စ္သားတုိ့၊ တံ ေခါ ပနိဒံ ဒုကၡံ အရိယသစၥံ- ထို၀ိပႆနာဉာဏ္ျဖင့္ ေ၀ဖန္သိမ္းဆည္းအပ္ျပီးေသာ ဒုကၡအရိယသစၥာကို၊ ပရိေညယ် ႏၱိ- ဤေရြ့ဤမွ်ဟု ပိုင္းျခားေ၀ဖန္၍ မဂ္ဉာဏ္အသိတို့ျဖင့္ သိအပ္၏ ဟူ၍
၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ- ဘုရားမျဖစ္မီ ေရွးကာလ၌၊ အနႏုႆုေတသု- တစ္စံုတစ္ေယာက္ထံမွ ေျပာသံကို မႀကားစဖူးကုန္ ေသာ၊ ဓေမၼသု- သစၥာေလးပါး တရားအထူးတို့၌၊
စကၡံဳ- ဇာတိစေသာ ဒုကၡသစၥာထိုက္သည့္ ရွုစိတ္ မွတ္စိတ္ ပြားမ်ားစိတ္ ႀကံစည္စိတ္ ေတြးေတာစိတ္ ေ၀ဖန္စိတ္ ခ်စ္စိတ္ မုန္းစိတ္ အစရွိေသာ စိတ္အမ်ဳိးမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚျခင္းကို ျမင္တတ္ေသာ ေသာတာပတၱိမဂ္ဉာဏ္တည္းဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ ဥဒပါဒိ-ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ဉာဏံ- ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို့၏ ျဖစ္ေပၚျခင္းတည္းဟူေသာ ဇာတိစေသာ ဒုကၡသစၥာကို သိတတ္ေသာ သတဒါဂါမိမဂ္ ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ပညာ- ဇာတိ စေသာ ဒုကၡသစၥာထိုက္သည့္ ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို့၏ ျဖစ္ေပၚျခင္းကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္တတ္ေသာ အနာဂါမိမဂ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
၀ိဇၨာ- ဇာတိစေသာ ဒုကၡသစၥာထိုက္သည့္ ေလာကီစိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- ဇာတိစေသာ ဒုကၡသစၥာထိုက္သည့္ ရွုစိတ္ မွတ္စိတ္ ေတြးစိတ္ ႀကံစိတ္ အားထုတ္စိတ္ ျပဳလုပ္စိတ္ ပြားမ်ားစိတ္ လိုခင္စိတ္ မလိုခင္စိတ္ခ်စ္စိတ္ မုန္းစိတ္ျဖစ္ျခင္းကို မသိမျမင္ မထင္ႏိုင္ေအာင္ ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အ
မိုက္ေမွာင္ကို ကုန္စင္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ မဂ္ေလးတန္အကုန္ အလင္းဓာတ္မ်ိဳးစံုသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ ေတာ္မူျပီ။

ဒုကၡ၌ ကတဉာဏ္ (၀ါ) ဖိုလ္ဉာဏ္

၁၁။ ဘိကၡေ၀- နိဗၺာန္လိုဘိ အို- တပည့္တို့။ တံ ေခါပနိဒံ ဒုကၡံ အရိယသစၥံ- ထို၀ိပႆနာဉာဏ္ မဂ္ဉာဏ္တို့ျဖင့္ပိုင္းျခားေ၀ဖန္အပ္ျပီးေသာ ဇာတိစေသာဒုကၡ အရိယသစၥာကို၊ ပရိညာတ ႏၱိ- အခ်င္းခပ္သိမ္းပိုင္းျခားေ၀ဖန္၍ ဖိုလ္ဉာဏ္တို့ျဖင့္ တစ္ဖန္သိရွိျပီးျပီဟူ၍၊ ေမ-ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ- ဘုရားမျဖစ္မီ ေရွးကာလ၌၊ အနႏုႆုေတသု- တစ္စံုတစ္ေယာက္မွ် မေျပာစဖူးကုန္ေသးေသာ၊ ဓေမၼသု- သစၥာေလးပါး ထူးျမတ္ေသာတရားတို့၌၊
စကၡံဳ- စိတ္အအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေပၚျခင္းတည္းဟူေသာဇာတိတည္းဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ဉာဏံ- စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚျခင္း တည္းဟူေသာဇာတိစေသာ ဒုကၡသစၥာကို သိတတ္ေသာ သကဒါဂါမိဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ပညာ- ေလာကီစိတ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚျခင္းတည္းဟူေသာ ဇာတိစေသာ ဒုကၡသစၥာကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီပိုင္းျခားေ၀ဖန္၍ သိႏိုင္ေသာအနာဂါမိဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။ ၀ိဇၨာ- ေလာကီအာရံုတို့ကို စြဲ၍ျဖစ္ေပၚလာရေသာစိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ အရဟတၱဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- ရွုစိတ္ မွတ္စိတ္ ပြားစိတ္ ေတြးစိတ္ႀကံစိတ္ အားထုတ္စိတ္ လိုခ်င္စိတ္ မလိုခ်င္စိတ္ အစရွိေသာစိတ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ ေပၚျခင္း ဒုကၡသစၥာကိုမသိမျမင္ မထင္ႏိုင္ေအာင္ ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာေမာဟတည္းဟူေသာ အမိုက္အေမွာင္ကို ကုန္စင္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ ဖိုလ္ေလးတန္အကုန္အလင္းဓာတ္မ်ိဳးစံုသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွာဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။


သမုဒယ၌ သစၥဉာဏ္ (၀ါ) ၀ိပႆနာဉာဏ္

၁၂။ ဘိကၡေ၀- သံသရာေဘးကို ရွုေလ့ရွိကုန္ေသာ တပည့္တို့၊ ဣဒံ- ဤကာမတဏွာ ဘ၀တဏွာ ၀ိဘ၀တဏွာ တည္းဟူေသာ ေလာဘသည္၊(တစ္နည္း) ဤသႆတဒိ႒ိ ဥေစၧဒဒိ႒ိစေသာ (၆၂) ပါးေသာ ဒိ႒ိတို့ကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ခ်င္းျခင္းတည္းဟူေသာ ေလာဘစိတ္သည္၊ ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥ ႏၱိ- ဒုကၡဟူေသာ မွန္စိတ္ ရွုစိတ္ ပြားမ်ားစိတ္ ႀကံစည္စိတ္ ေတြးေတာစိတ္ ျပဳလုပ္စိတ္ အားထုတ္စိတ္ ေကာင္းစိတ္ မေကာင္းစိတ္ ခ်စ္စိတ္ မုန္းစိတ္ ႏွစ္သက္စိတ္ မႏွစ္သက္စိတ္ ႀကိဳက္စိတ္ မႀကိဳက္စိတ္ စေသာ စိတ္ကူးမွ ျဖစ္ေပၚလာရေသာ စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို့၏ အေႀကာင္းဒုကၡျဖစ္ေသာ အရိယာႏြယ္၀င္ သူေတာ္စင္တို့၏ဉာဏ္ျဖင့္ အမွန္အတိုင္း သိျမင္အပ္ေသာ ခ်င္ျခင္း တရားအမွန္ေပတည္း။

ဣတိ- ဤသို့ ခ်င္ျခင္းသေဘာတည္းဟူေသာ ေလာဘတဏွာကို ဒုကၡသမုဒယ ဟူ၍၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ- ဘုရားမျဖစ္မီကာလ ေရွးမဆြက၊ အနႏုႆုေတသု- သစၥာေလးပါး တရားအထူးတို့၌
စကၡံဳ- ခ်င္ျခင္းတည္းဟူေသာ သမုဒယသစၥာကို ျမင္တတ္ေသာ အနိစၥာႏုပႆနာဉာဏ္ ဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ဉာဏံ-ခ်င္ျခင္းသေဘာသည္ ဟူေသာ သမုဒယသစၥာကိုသိတတ္ေသာ ဒုကၡာႏုပႆာနာဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ပညာ- ခ်င္ျခင္းသေဘာတည္းဟူေသာ သမုဒယသစၥာကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ သိစြမ္းႏိုင္ေသာ အသုဘာႏုပႆနာဉာဏ္ သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ၊
၀ိဇၨာ- ခ်င္ျခင္း တည္းဟူေသာ သမုဒယသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ အနတၱာႏုပႆနာ ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- မလိုခ်င္ လိုခ်င္ မွတ္ခ်င္ ရွုခ်င္ ေတြးခ်င္ မေတြးခ်င္ အားထုတ္ခ်င္ အားမထုတ္ခ်င္ စေသာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ခ်င္ျခင္းသေဘာ တည္းဟူေသာ သမုဒယသစၥာကို ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ မသိျခင္းတည္းဟူေသာ ေမာဟအမိုက္ေမွာင္ကို ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ သမၼာဒိ႒ိ ပညာေရာင္ အလင္းသည္၊ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။

သမုဒယ၌ ကိစၥဉာဏ္ (၀ါ) မဂ္ဉာဏ္

၁၃။ ဘိကၡေ၀- သံသရာ၀ဋ္မွ လြတ္ကင္းလိုျငား အို- ခ်စ္သားတို့၊ တံ ေခါ ပနိဒံ ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥံ- ထိုဒုကၡ၏ အေႀကာင္းျဖစ္ေသာ ခ်င္ျခင္းတည္းဟူေသာ အရိယသစၥာကို ပဟာတဗၺ ႏၱိ- ေသာတာပတၱမဂ္ စေသာ မဂ္ေလးပါးျဖင့္ ကာမတဏွာ ဘ၀တဏွာ တည္းဟူေသာ သႆတဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိဘ၀တဏွာ တည္းဟူေသာ ဥေစၧဒဒိ႒ိတို့ကို၎ အသီးသီးပယ္အပ္၏။
ဣတိ- ဤသို့၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ- ဘုရားမျဖစ္မီကာလ ေရွးမဆြက၊ အနႏုႆုေတသု- တစ္ဆင့္စကားျဖင့္ မႀကားစဖူးကုန္ေသာ၊ ဓေမၼသု- သစၥာေလးပါး တရားအထူးတို့၌၊
စကၡံဳ- သမုဒယသစၥာကို ျမင္တတ္ေသာ ေသာတာပတၱိဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚမူျပီ။
ဉာဏံ- သမုဒယသစၥာကို သိတတ္ေသာ သကဒါဂါမ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚမူျပီ။
္္္္္္္္ပညာ- သမုဒယသစၥာတည္းဟူေသာ ခ်င္ျခင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ ႏိုင္ေသာ အနာဂါမိဉာဏ္ သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေလျပီ။
၀ိဇၨာ- သမုဒယသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားးဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေလျပီ။
အာေလာေကာ- ခ်စ္ျခင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးတည္းဟူေသာ သမုဒယသစၥာကို မသိမထင္ မျမင္ႏိုင္ေအာင္ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အမိုက္အေမွာင္ကို ကုန္စင္ေအာင္ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ မဂ္ေလးတန္ အကုန္ အလင္းဉာဏ္မ်ိဳးစံုသည္ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ ျဖစ္ေပၚ လာေလျပီ။

သမုဒယ၌ ကတဉာဏ္ ( ၀ါ) ဖိုလ္ဉာဏ္

၁၄။ ဘိကၡေ၀- ခ်င္ျခင္းေဘးမွ လြတ္ကင္းလိုျငားအို- ခ်စ္သားတို့၊ တံ ေခါပနိဒံ ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥံ-စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ျခင္းတည္းဟူေသာ ဒုကၡ၏ အေႀကာင္းရင္းျဖစ္ေသာခ်င္ျခင္းတည္းဟူေသာ သမုဒယအရိယသစၥာကို၊ ပဟီနံ- ဖိုလ္ေလးတန္ဉာဏ္အစံုတို့ ျဖင့္ တစ္ဖန္ထပ္၍ ပယ္အပ္ျပီ။
ဣတိ- ဤသို့၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ- ဘုရားမျဖစ္မီကာလ ထိုခဏက၊ အနႏုႆုေတသု- မည္သူ့ထံကမွ်တစ္ဆင့္စကား မႀကားစဖူးကုန္ေသာ၊ ဓေမၼသု- သစၥာေလးပါးတရားအထူးတို့၌၊
စကၡံဳ- သမုဒယသစၥာကို ျမင္တတ္ေသာ ေသာတာပတၱိဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေပျပီ၊
ဉာဏံ- သမုဒယသစၥာကို သိတတ္ေသာ သကဒါဂါမိဖိုလ္ဉာဏ္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေပျပီ။
ပညာ- သမုဒယသစၥာကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီတစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ႏိုင္ေသာ အနာဂါမိဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွား
ဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေပျပီ။
၀ိဇၨာ- သမုဒယသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာအရဟတၱဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူေပျပီ။
အာေလာေကာ- သမုဒယသစၥာကို ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အမိုက္တိုက္ကို ဖ်က္ဆီးႏိုုင္ေသာ ဖိုလ္ေလးတန္
အကုန္ အလင္းဓာတ္မ်ိဳးစံုသည္၊ ဥဒပါဒိ-ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚလာေလျပီ။

နိေရာဓ၌ သစၥဉာဏ္ (၀ါ) ၀ိပႆနာဉာဏ္

၁၅။ ဘိကၡေ၀- နိဗၺာန္လိုဘိ အို- တပည့္တို့၊ ဣဒံ-ဤ၀ိရာဂစာဂ ပဋိနိႆဂၢ မုတၱိ အနာလယ ဟူေသာ အမည္ငါးပါး အျပားရွိေသာ နိဗၺာန္သည္၊ဒုကၡနိေရာဓံ- ဥပါဒါနကၡႏၶာ စိတ္ ေစတသိက္ ရုပ္ဟူေသာ ဒုကၡ၏ ခ်ဳပ္ရာျဖစ္ေသာ၊ အရိယသစၥံ- အရိယာႏြယ္၀င္ သူေတာစင္တို့ ဉာဏ္ျဖင့္ အမွန္အတိုင္း သိျမင္အပ္ေသာ တရားအထူးမည္၏။
ဣတိ- ဤသို့၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ-ဘုရားမျဖစ္မီကာလ ေရွးမဆြက၊ အနႏုႆုေတသု- တစ္ဆင့္စကားနားမွေလသံ မႀကားစဖူးကုန္ေသာ၊ ဓေမၼသု- သစၥာေလးပါးျမတ္တရားတို့၌
စကၡံဳ- နိဗၺာန္ကို ျမင္တတ္ေသာ အနိစၥဉာဏ္ တည္းဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ဉာဏံ-နိဗၺာန္ကို သိတတ္ေသာ ဒကၡဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေပျပီ။
ပညာ- နိဗၺာန္ကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ (တစ္နည္း) အနိမိတၱနိဗၺာန္ အပၸဏိဟိတနိဗၺာန္ သုညတနိဗၺာန္ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားေ၀ဖန္ႏိုင္ေသာအသုဘဉာဏ္သည္ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေပၚေပျပီ။
၀ိဇၨာ- နိဗၺာန္ကို ထိုးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ အနတၱဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- နိဗၺာန္ကို ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အမုိက္ေမွာင္ကို ကုန္စင္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးႏိုင္ေသာ သမၼာဒိ႒ိပညာေရာင္အလင္းသည္၊ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။

နိေရာဓ၌ ကိစၥဉာဏ္ (၀ါ) မဂ္ဉာဏ္

၁၆။ ဘိကၡေ၀- နိဗၺာန္လိုျငား အို-ခ်စ္သားတို့၊ တံ ေခါ ပနိဒံ ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ- ထိုဒုကၡ၏ ခ်ဳပ္ရာျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ အရိယသစၥာကို၊သစၦိကာတဗၺံ- ေသာတာပတၱိမဂ္ဉာဏ္ျဖင့့္ စာဂနိဗၺာန္ကို၎၊ သကဒါဂါမိမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ ပဋိနိႆဂၢ နိဗၺာန္ကို၎၊ အနာဂါမိမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ ပဋိနိႆဂၢနိဗၺာန္ကို၎၊ အနာဂါမိမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ မုတၱိနိဗၺာန္ကို၎၊ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ အနာလယနိဗၺာန္ကို၎ မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္၏။
ဣတိ- ဤသို့၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ- ဘုရားမျဖစ္မီကာလ ေရွးမဆြက၊ အနႏုႆုေတသု- တစ္စံုတစ္ေယက္မွ် ေဟာေျပာျခင္းျဖင့္ နားမွေလသံ မႀကားရစဖူးကုန္ေသာ၊ ဓေမၼသု- သဏၥာေလးပါး တရားအထူးတို့၌။
စကၡံဳ- နိဗၺာန္ကို ျမင္တတ္ေသာ ေသာတာပတၱိမဂ္ဉာဏ္တည္းဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူ၏။
ဉာဏံ- နိဗၺာန္ကို သိတတ္ေသာ သကဒါဂါမိမဂ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
ပညာ- နိဗၺာန္ကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ႏိုင္ေသာ အနာဂါမိမဂ္ဉာဏ္ သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ ေတာ္မူျပီ။
၀ိဇၨာ- နိဗၺာန္ကို ထိုးထြင္း၍ ေႀကာင္ေႀကာင္ႀကီးျမင္တတ္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- နိဗၺာန္ကို ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အမုိက္ေမွာင္ကို ကုန္စင္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးႏိုင္ေသာ မဂ္ေလးတန္အကုန္ အလင္းဓာတ္မ်ိဳးစံုသည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားမေသြျဖစ္ေပၚ၍ လာေပျပီ။

နိေရာဓ၌ ကတဉာဏ္ (၀ါ) ဖိုလ္ဉာဏ္
၁၇။ ဘိကၡေ၀- နိဗၺာန္လိုျငား အို- ခ်စ္သားတို့၊ တံ ေခါပနိဒံ ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ- ထိုဥပါဒါနကၡႏၶာျဖစ္ေသာ စိတ္ ေစတသိက္ ရုပ္ဟူေသာ (၀ါ) ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး မမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ စိတ္တို့၏ ခ်ုဳပ္ရာျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ အရိယသစၥာကို၊ သစၦိကတံ- ဖိုလ္ေလးတန္အကုန္ ဉာဏ္မ်ိဳးစံုတို့ျဖင့္ တစ္ဖန္မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္ေလျပီ။
ဣတိ- ဤသည္၊ ေမ-မယာ- ငါဘုရားသည္၊ ပုေဗၺ-ဘုရားမျဖစ္မီကာလ ေရွးမဆြက၊ အနႏုႆုေတသု- တစ္ဆင့္စကားျဖင့္ မႀကားစဖူးကုန္ေသာဓေမၼသု- သစၥာေလးပါး တရားအထူးတို့၌
စကၡံဳ- နိဇၺာန္ကို ျမင္တတ္ေသာ ေသာတာပတၱိဖိုလ္ဉာဏ္တည္းဟူေသာ ပညာမ်က္စိသည္၊ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူေပျပီ။
ဉာဏံ- နိဗၺာနကို သိတတ္ေသာ သကဒါဂါမိဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
္ပညာ-နိဗၺာန္ကို အျပားအားျဖင့္ တစ္ပါးစီ တစ္ပါးစီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ တတ္ေသာ အနာဂါမိဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
၀ိဇၨာ- နိဗၺာန္ကို ထိုးထြင္း၍ သိတတတ္ေသာ အရဟတၱဖိုလ္ဉာဏ္သည္၊ ဥဒပါဒိ- ထင္ရွားဧကန္ အမွန္ျဖစ္ေတာ္မူျပီ။
အာေလာေကာ- နိဗၺာန္ကို ကုန္စင္ေအာင္ ဖံုးလြွမ္းတတ္ေသာ ေမာဟတည္းဟူေသာ အမုိုက္ေမွာင္ကို ကုန္စင္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးႏိုင္ေသာ ဖိုလ္ေလးတန္အကုန္ အလင္းဓာတ္မ်ိဳးစံုသည္၊ ဥဒပါဒိ - ထင္ရွားဧကန္ျဖစ္ေပၚ၍ လာေပျပီ။