၀ိပႆနာ ရွဳနည္းမ်ား
ေ၀ဘူဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာ ရွဳနည္း။
နွာဖ်ား နွာ၀ မွာ ထြက္ေလ ၀င္ေလသည္ အျမဲတုိက္၀င္ တုိက္ထြက္ေနသည္။ နွာဖ်ား နွာ၀ မွာ ကာယ ပသာဒ ေခၚ ရုပ္အၾကည္ဓါတ္က အထိခံေနသည္။ ၀င္ေလ ထြက္ေလက ထိလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိအထိခံနွင္႔ ထိတာသည္ ရုပ္ခ်ည္းျဖစ္ျပီး ထိတာကုိ သိတာက နာမ္ျဖစ္သည္။ ကုိယ္႔နွာ၀ ကုိ ဥာဏ္ျဖင္႔ ေစာင္႔ၾကည္႔ရမည္။ ထိ၀င္ ထိထြက္တာကုိ သိေနေစရမည္။ သိေအာင္ မွတ္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔ ထိတာကုိ သိလွ်င္ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟ ျဖစ္ခြင္႔ မရသျဖင္႔ ျငိမ္း ေနသည္။ ၀ိပႆနာ ဟူသည္ပစၥဳပၸန္ (ျဖစ္ဆဲ) ကုိသာ ရွဳ မွတ္ရသည္။ ႏွာ၀ ကုိ ၀င္ေလ ထြက္ေလ မထိခင္မွတ္ေရြ႔လည္းမျဖစ္၊ သိေရြ႔လည္းမျဖစ္၊ ထိျပီးေနာက္မွ မွတ္ေရြ႔ သိေရြ႔ မျဖစ္။ ၀င္ေလ ထြက္ေလ သိဆဲ ကုိသာ "ထိတယ္" ဟု သိေနေအာင္ မွတ္ရသည္။ ထိတာကုိ သိေနလွ်င္ ရုပ္နွင္႔ နာမ္သာ ရွိေၾကာင္း၊ ငါ သူတပါး ေယာက္်ား မိန္းမ မရွိေၾကာင္း သူတပါးကုိ ေမးေနဖြယ္မလုိ၊ မိမိဘာသာ သိလာလိမ္႔မည္။ ထိတာကုိ သိေနလွ်င္ ဥာဏ္အျမင္ စင္ၾကယ္ျပီး သမၸာ ဒိဌိ (အျမင္မွန္)ျဖစ္နုိင္သည္။ တုိသုိ႔ ထိတာကုိ သိေနလွ်င္ ရုပ္ နွင္႔ နာမ္ ကြဲျပားမွဳ ကုိပါ ဥာဏ္ျဖင္႔ သိလာတတ္သည္။ ထုိသုိ႔ သိေသာ ဥာဏ္ ကုိ နာမရူပ ပရိေစၦဒ (ရုပ္နွင္႔ နာမ္ကုိ ခြဲျခားသိမွဳ)ဥာဏ္ ဟုေခၚသည္။ နွာဖ်ား နွာ၀ မွာ ထိလုိက္ ေပ်ာက္လုိက္ တရိပ္ရိပ္ ျဖစ္ပ်က္ေနပံုကုိ ရွဳမွတ္ သိျမင္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔ သိျမင္ေနတာ ၾကာလာလွ်င္ ၀ိပႆနာသမာဓိ တစထက္တစ တုိးတက္ျပီး နွာဖ်ား နွာ၀ မွာသာမက တစ္ကုိယ္လံုးမွာတရိပ္ ရိပ္ တရြရြ ျဖစ္ပ်က္ေနတာကုိေတြ႔ ရေပလိမ္႔မည္။ ပါးစပ္က မဆုိရေပ။ ၀ိပႆနာ အလုပ္ဟူသည္ ထိမွဳ ကုိ ၾကည္႔ ရွဳ သိမွတ္ေနရံုသာ ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ ရွဳမွတ္ေနလွ်င္ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ တုိးတုိးျပီး အလုုိလုိ သိလာမည္ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ျဖင္႔ တရိပ္ရိပ္ ျဖစ္ေပၚေသာ ထိမွဳ သိမွဳ တုိ႔ကုိ ရွဳမွတ္ေနရင္းပင္ မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ တုိ႔ ဆုိက္ေရာက္လာမည္ျဖစ္သည္။ မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ ရျပီးေနာက္ ဖလ သမာပတ္ ကုိ ၀င္စားလွ်င္ မိမိလာခဲ႔သည္႔ ၀ိပႆနာ လမ္းကုိ ျပန္ၾကည္႔ရသည္။ ဖလသမာပတ္ ဟူသည္ ကုိယ္ပုိင္အိမ္နွင္႔ တူေပသည္။သုိ႔ျဖစ္ေရြ႔ မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ ရရွိရန္ ထိမွဳ သိမွဳကုိ လံု႔လ၀ီရိယ ျဖင္႔ ၾကည္႔ ရွဳမွတ္သားေနၾကရမည္။
မူလမင္းကြန္းေဇတ၀န္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာ ရွဳနည္း။
“ထုိင္တယ္၊ အိပ္တယ္၊ သြားတယ္၊ စားတယ”္ ဟု ရွဳ မွတ္ရေသာနည္းသည္ ကာယာနုပႆနာ (ရုပ္အေပါင္းကုိ အဖန္ဖန္ ရွဳ မွတ္မွဳ) ျဖစ္သည္။ သြားသည္႔အခါ “ၾကြတယ္ လွမ္းတယ္ ခ်တယ္” ဟု မွတ္ရသည္။ သြားစဥ္မွာ အာရံု တစ္ခုခု ကုိျမင္လွ်င္” ျမင္တယ္ ျမင္တယ”္ ၊ၾကားလွ်င္ “ ၾကားတယ္ ၾကားတယ္္ “နံလွ်င္ “နံတယ္ နံတယ္” ဟု မွတ္ရသည္။ ထမင္းစားလွ်င္ “စားတယ္ စားတယ္ “ဟု မွတ္ရသည္။ မွတ္က်င္႔ ရလာသည္႔အခါ ထုိ႔ထက္ အမွတ္စိပ္ျပီး မွတ္ရမည္။ စားရန္ ဇြန္းကုိ ကုိင္လွ်င”္ ကုိင္တယ္ ကုိင္တယ္ “ ဟင္းကုိခပ္လွ်င္ “ခပ္တယ္ ခပ္တယ္ “ ယူလာလွ်င္ “ယူတယ္ ယူတယ္ “ စသည္ျဖင္႔ အမူအရာတုိင္း ကုိ မွတ္ရမည္။ အားထုတ္စမွ ဆယ္ရက္ ေလာက္အထိ ဟုိသည္ အာရံုမ်ားျပီး ထင္သေလာက္ မရွဳမွတ္နုိင္၊သမာဓိ မရနုိင္ျဖစ္တတ္သည္။ ေကာင္းမေကာင္း မည္သည္႔ အာရံုကုိ ျမင္ျမင္ “ ျမင္တယ္ ျမင္တယ္ “ ဟု မွတ္ရမည္။ မွတ္ဖန္မ်ားလွ်င္ ျမင္ေသာအာရံုမ်ားသည္ “ ျမင္ သိ ပ်က္ “ ျမင္ သိ ပ်က္ “နွင္႔ ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ပ်က္သြားတတ္သည္။ ထုိအခါ ျမင္သည္႔ အဆင္းက ရုပ္ သိတာက နာမ္ဟု ရုပ္နွင္႔ နာမ္ ကုိခြဲျခားသိျမင္လာတတ္သည္။ ရွဳမွတ္သည္႔ အခါ တစ္ခု ခုကုိ သိေအာင္ မိေအာင္ ရွဳမွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔ မရွဳမွတ္လွ်င္ တုိက္ဆုိင္ထိေတြ႔မွဳ (ဖႆ)ေၾကာင္႔ ခံစားမွဳ(ေ၀ဒနာ) ျဖစ္ျပီး ခံစားမွဳ(ေ၀ဒနာ)ေၾကာင္႔ နွစ္သက္မွဳ(တဏွာ)၊ စြဲလမ္းမွဳ (ဥပါဒါန္)စသည္႔ အကုသိုလ္ တရားမ်ား ျဖစ္ပြါးလာတတ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင္႔ တစ္ခု နွင္႔ တစ္ခု၊ တစ္သေဘာနွင္႔ တစ္သေဘာ ေျပာင္းလဲ ေရြ႔ ျဖစ္ပ်က္ေနပံုကုိ ဥာဏ္ျဖင္႔ ျမင္ေအာင္ ရွဳ မွတ္ရမည္။ တရား သေဘာအတုိင္း ေျပာင္းလဲျဖစ္ပ်က္ပံုကုိ ေတြ႔လွ်င္ တဏွာ မျဖစ္၊တဏွာ ခ်ဳပ္လွ်င္ ေနာက္ ဘ၀ေပါင္း အသေခၤ် ဆက္ျဖစ္ေနဦးမည္႔ ဥပါဒါန္ ကံမ်ားလည္း ခ်ဳပ္ၾကေတာ႔သည္သာ။ ထုိအခါ ေကာင္းသည္႔ အာရံု ေတြ႔လည္း တဏွာ မျဖစ္၊ မေကာင္းသည္႔ အာရံု ေတြ႔လည္း ေဒါသ မျဖစ္၊ ေကာင္း မေကာင္း အာရံုေတြ႔လည္း ေမာဟ မျဖစ္ေတာ႔ ေခ်။ ထုိမွ်သာမက ျမင္တာကုိ “ ျမင္တယ္ ျမင္တယ္ “ ဟု ရွဳ မွတ္ရာတြင္ တစ္မွတ္ တစ္မွတ္ နွုိက္ မဂၢင္(နိဗၺာန္၀င္ရာ လမ္း) ရွစ္ပါး ျဖစ္နုိင္သည္။ ရုပ္ နာမ္ တုိ႔ ၏ ျဖစ္ပ်က္ ပံု ကုိအမွန္သိျမင္ျခင္းသည္ သမၼာဒိဌိ (မွန္စြာ ျမင္မွဳ)မဂၢင္၊ ျဖစ္ပ်က္ အေပၚ စိတ္ကုိ တင္ထားလုိက္ျခင္းသည္ သမၼာ သကၤပၸ(မွန္စြာ ၾကံမွဳ)မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ ဒီနွစ္ပါးသည္ ပညာမဂၢင္တည္း။ ရွဳမွတ္ေသာ အာရံုမွာ စိတ္တည္ၾကည္သြားျခင္းသည္ သမၼာသမာဓိ (မွန္စြာ တည္ၾကည္မွဳ)မဂၢင္၊ စိတ္မလြင္႔သြားရေအာင္ ဆြဲေဆာင္ထားျခင္းသည္ သမၼာ၀ါယာမ (မွန္စြာ အားထုတ္မွဳ)မဂၢင္၊ ရွဳ မွတ္ေရြ႔ ရျခင္း သိေနျခင္းသည္ သမၼာ သတိ( မွန္စြာ သိမွတ္မွဳ) မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ ဒီမဂၢင္ သံုးပါးသည္ သမာဓိ မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ မွတ္ေနသည္႔ အခုိက္ မေကာင္းေသာ ၀စီကံ ဒုစရုိက္ကုိ မက်ဴးလြန္ျခင္းသည္ သမၼာ၀ါစာ (မွန္စြာေျပာဆုိျခင္း) မဂၢင္ျဖစ္သည္။ မေကာင္းေသာ ကာယ ဒုစရုိက္ကုိ မက်ဴးလြန္ျခင္းသည္ သမၼာ ကမၼႏ ၱ(မွန္စြာ ျပဳမွဳ)မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ တရားရွဳ မွတ္ေနစဥ္ အသက္ေမြးမွဳ ဆုိင္ရာ ကာယကံ၊ ၀စီကံ ဒုစရုိက္မ်ားကုိ မက်ဴးလြန္ျခင္းသည္ သမၼာ အာဇီ၀(မွန္ကန္စြာအသက္ေမြးမွဳ)မဂၢင္ျဖစ္သည္။ ဒီသံုးပါး ကုိ သီလမဂၢင္ ဟု ေခၚသည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ရွဳ မွတ္သည္႔ အမွတ္တုိင္း အမွတ္တုိင္းမွာပင္ မဂၢင္ ရွစ္ပါး ပါ၀င္သည္ဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ ရွဳမွတ္ေနစဥ္ ျမင္သည္႔အဆင္းက ရုပ္၊ ျမင္တာက ရုပ္၊သိတာက နာမ္ဟု အျမင္ကြဲျပားသိျခင္းသည္ နာမရူပပရိေစၦဒ (နာမ္နွင္႔ ရုပ္ကုိ ခြဲျခားသိျမင္မွဳ)ဥာဏ္ ျဖစ္သည္။ မ်က္စိအၾကည္၊ အဆင္းရုပ္၊ အလင္းေရာင္၊ နွလံုးသြင္းတုိ႔ေၾကာင္႔ ျမင္သိစိတ္ (စကၡဳ၀ိညာဥ္ စိတ္) ျဖစ္ရသည္ဟု အေၾကာင္းအက်ိဳးကုိ သိျမင္ျခင္း ပစၥယပရိဂၢဟ ဥာဏ္ ျဖစ္ေပၚျပီးေနာက္ ပ်က္ပ်က္သြားေရြ႔ အနိစၥ၊ မပ်က္စီးေအာင္ ေအာင္႔အည္းမရဘဲ ပ်က္ပ်က္သြား ေရြ႔ ဒုကၡ၊ ထုိသုိ႔ ပ်က္ပ်က္ေန ေရြ႔ ကုိယ္႔အလုိ မက်သျဖင္႔ အနတၱ ဟူေရြ႔ သိျမင္ျခင္းသည္ သမၼသနဥာဏ္၊ ဤသုိ႔စသည္ျဖင္႔ ဥာဏ္စဥ္မ်ား အဆင္႔ဆင္႔ တက္ျပီး မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ျဖစ္ကာ နိဗၺာန္ ကုိမ်က္ေမွာက္ျပဳနုိင္ၾကပါသည္။ အထူးအားျဖင္႔ မည္သည္႔ ၀ိပႆနာ ဆရာေတာ္၏နည္းပင္ျဖစ္ေစ သမာဓိရေအာင္ ပထမ အားထုတ္ရသည္။ သတိခုိင္လွ်င္ သမာဓိ ပုိင္သည္။ သမာဓိပုိင္လွ်င္ ၀ိပႆနာ နုိင္ပါသည္။ ၀ိပႆနာ နုိင္လွ်င္ ၀ိဇၹာ ေခၚ အလင္းဓာတ္ေပၚလာမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင္႔ တစ္ခု နွင္႔ တစ္ခု၊ တစ္သေဘာနွင္႔ တစ္သေဘာ ေျပာင္းလဲ ေရြ႔ ျဖစ္ပ်က္ေနပံုကုိ ဥာဏ္ျဖင္႔ ျမင္ေအာင္ ရွဳ မွတ္ရမည္။ တရား သေဘာအတုိင္း ေျပာင္းလဲျဖစ္ပ်က္ပံုကုိ ေတြ႔လွ်င္ တဏွာ မျဖစ္၊တဏွာ ခ်ဳပ္လွ်င္ ေနာက္ ဘ၀ေပါင္း အသေခၤ် ဆက္ျဖစ္ေနဦးမည္႔ ဥပါဒါန္ ကံမ်ားလည္း ခ်ဳပ္ၾကေတာ႔သည္သာ။ ထုိအခါ ေကာင္းသည္႔ အာရံု ေတြ႔လည္း တဏွာ မျဖစ္၊ မေကာင္းသည္႔ အာရံု ေတြ႔လည္း ေဒါသ မျဖစ္၊ ေကာင္း မေကာင္း အာရံုေတြ႔လည္း ေမာဟ မျဖစ္ေတာ႔ ေခ်။ ထုိမွ်သာမက ျမင္တာကုိ “ ျမင္တယ္ ျမင္တယ္ “ ဟု ရွဳ မွတ္ရာတြင္ တစ္မွတ္ တစ္မွတ္ နွုိက္ မဂၢင္(နိဗၺာန္၀င္ရာ လမ္း) ရွစ္ပါး ျဖစ္နုိင္သည္။ ရုပ္ နာမ္ တုိ႔ ၏ ျဖစ္ပ်က္ ပံု ကုိအမွန္သိျမင္ျခင္းသည္ သမၼာဒိဌိ (မွန္စြာ ျမင္မွဳ)မဂၢင္၊ ျဖစ္ပ်က္ အေပၚ စိတ္ကုိ တင္ထားလုိက္ျခင္းသည္ သမၼာ သကၤပၸ(မွန္စြာ ၾကံမွဳ)မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ ဒီနွစ္ပါးသည္ ပညာမဂၢင္တည္း။ ရွဳမွတ္ေသာ အာရံုမွာ စိတ္တည္ၾကည္သြားျခင္းသည္ သမၼာသမာဓိ (မွန္စြာ တည္ၾကည္မွဳ)မဂၢင္၊ စိတ္မလြင္႔သြားရေအာင္ ဆြဲေဆာင္ထားျခင္းသည္ သမၼာ၀ါယာမ (မွန္စြာ အားထုတ္မွဳ)မဂၢင္၊ ရွဳ မွတ္ေရြ႔ ရျခင္း သိေနျခင္းသည္ သမၼာ သတိ( မွန္စြာ သိမွတ္မွဳ) မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ ဒီမဂၢင္ သံုးပါးသည္ သမာဓိ မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ မွတ္ေနသည္႔ အခုိက္ မေကာင္းေသာ ၀စီကံ ဒုစရုိက္ကုိ မက်ဴးလြန္ျခင္းသည္ သမၼာ၀ါစာ (မွန္စြာေျပာဆုိျခင္း) မဂၢင္ျဖစ္သည္။ မေကာင္းေသာ ကာယ ဒုစရုိက္ကုိ မက်ဴးလြန္ျခင္းသည္ သမၼာ ကမၼႏ ၱ(မွန္စြာ ျပဳမွဳ)မဂၢင္ ျဖစ္သည္။ တရားရွဳ မွတ္ေနစဥ္ အသက္ေမြးမွဳ ဆုိင္ရာ ကာယကံ၊ ၀စီကံ ဒုစရုိက္မ်ားကုိ မက်ဴးလြန္ျခင္းသည္ သမၼာ အာဇီ၀(မွန္ကန္စြာအသက္ေမြးမွဳ)မဂၢင္ျဖစ္သည္။ ဒီသံုးပါး ကုိ သီလမဂၢင္ ဟု ေခၚသည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ရွဳ မွတ္သည္႔ အမွတ္တုိင္း အမွတ္တုိင္းမွာပင္ မဂၢင္ ရွစ္ပါး ပါ၀င္သည္ဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ ရွဳမွတ္ေနစဥ္ ျမင္သည္႔အဆင္းက ရုပ္၊ ျမင္တာက ရုပ္၊သိတာက နာမ္ဟု အျမင္ကြဲျပားသိျခင္းသည္ နာမရူပပရိေစၦဒ (နာမ္နွင္႔ ရုပ္ကုိ ခြဲျခားသိျမင္မွဳ)ဥာဏ္ ျဖစ္သည္။ မ်က္စိအၾကည္၊ အဆင္းရုပ္၊ အလင္းေရာင္၊ နွလံုးသြင္းတုိ႔ေၾကာင္႔ ျမင္သိစိတ္ (စကၡဳ၀ိညာဥ္ စိတ္) ျဖစ္ရသည္ဟု အေၾကာင္းအက်ိဳးကုိ သိျမင္ျခင္း ပစၥယပရိဂၢဟ ဥာဏ္ ျဖစ္ေပၚျပီးေနာက္ ပ်က္ပ်က္သြားေရြ႔ အနိစၥ၊ မပ်က္စီးေအာင္ ေအာင္႔အည္းမရဘဲ ပ်က္ပ်က္သြား ေရြ႔ ဒုကၡ၊ ထုိသုိ႔ ပ်က္ပ်က္ေန ေရြ႔ ကုိယ္႔အလုိ မက်သျဖင္႔ အနတၱ ဟူေရြ႔ သိျမင္ျခင္းသည္ သမၼသနဥာဏ္၊ ဤသုိ႔စသည္ျဖင္႔ ဥာဏ္စဥ္မ်ား အဆင္႔ဆင္႔ တက္ျပီး မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ျဖစ္ကာ နိဗၺာန္ ကုိမ်က္ေမွာက္ျပဳနုိင္ၾကပါသည္။ အထူးအားျဖင္႔ မည္သည္႔ ၀ိပႆနာ ဆရာေတာ္၏နည္းပင္ျဖစ္ေစ သမာဓိရေအာင္ ပထမ အားထုတ္ရသည္။ သတိခုိင္လွ်င္ သမာဓိ ပုိင္သည္။ သမာဓိပုိင္လွ်င္ ၀ိပႆနာ နုိင္ပါသည္။ ၀ိပႆနာ နုိင္လွ်င္ ၀ိဇၹာ ေခၚ အလင္းဓာတ္ေပၚလာမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေတာင္ပုလု ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာရွဳနည္း။
ေယာဂီသည္ ထုိင္တာကုိ “ထုိင္တယ”္ ဟုသိလွ်င္ ၀ိဇၨာ (အသိပညာ) ျဖစ္၏။ မသိလွ်င္ အ၀ိဇၨာ (မသိမွဳေမာဟ) ျဖစ္၏။ ရပ္တာ သြားတ အိပ္တာ စသည္ တုိ႔ကုိသိလွ်င္ ၀ိဇၨာ ျဖစ္၏။ မသိလွ်င္ အ၀ိဇၨာ ျဖစ္၏။ စားတာကုိ “စားတယ္” ေသာက္တာ ကုိ “ေသာက္တယ္ “ စသည္ရွဳမွတ္ျပီး သိလွ်င္ ၀ိဇၨာ ျဖစ္၏။ မသိလွ်င္ မ၀ိဇၨာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ က်င္ၾကီးက်င္ငယ္ စြန္႔တာကုိ “ စြန္႔တယ္ စြန္႔တယ္ “ ဟု မွတ္ျပီး သိလွ်င္ ၀ိဇၨာ မသိလွ်င္ အ၀ိဇၨာ ျဖစ္သည္။ ထုိနည္းတူ ျပဳျပဳသမွ် အမူအရာအားလံုး ကုိသိေအာင္ မွတ္ရမည္။ ဤ ၌ “အ၀ိဇၨာ၊ မသိတာ၊ ေမာဟ” စကားလံုးတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္ အတူတူ ျဖစ္သည္။ “၀ိဇၨာ၊ သိတာ၊ အေမာဟ” ဟူေသာစကားလံုးတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ အ၀ိဇၨာျဖစ္လွ်င္ သခၤါရ( အက်ိဳးဆက္ကုိ ဆက္လက္ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကုသုိလ္ အကုသိုလ္ကံ)စသည္တုိ႔ ဆက္ျဖစ္သျဖင္႔ သံသရာ ရွည္မည္။ ၀ိဇၨာျဖစ္လွ်င္ကား အ၀ိဇၨာ ခ်ဳပ္၏။ အ၀ိဇၨာ ခ်ဳပ္လွ်င္ သခၤါရစေသာ တရားတုိ႔ ခ်ဳပ္ျပတ္ ကာ သံသရာ ရပ္ေတာ႔သည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ၀ိဇၨာ ျဖစ္ေအာင္ ျမင္တာ ၾကားတာ နံတာ စားတာ စေသာ အာရံုမ်ား ကုိေတြ႔ၾကံဳတုိင္း ေတြ႔ၾကံဳတိုင္း ျမင္ကာမွ်စသည္ သိေအာင္ ရွဳမွတ္ရမည္။ အျခားအျခားေသာ စကားေျပာတာ၊ ဆိတ္ဆိတ္ေနတာ၊ရွဴတာ၊ ရွိဳက္တာ၊ပိန္တာ၊ေဖာင္းတာ၊ေဒါသျဖစ္တာ၊နွေျမာတာ စသည္ျဖင္႔ ကုိယ္အမူအရာ၊ နွုတ္အမူအရာ၊ စိတ္အမူအရာ ျဖစ္ျဖစ္သမွ်ကုိ သိေအာင္အျမဲမျပတ္ ရွဳမွတ္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔ ရွဳမွတ္နုိင္မွသာ သံသရာျပတ္ေၾကာင္း ၀ိဇၨာျဖစ္၍ မရွဳ မွတ္နုိင္ပါက သံသရာလည္ေၾကာင္း အ၀ိဇၨာ ခ်ည္းျဖစ္ေနလိမ္႔မည္။ နာမ္ရုပ္ကုိ အမွန္ထင္ျမင္လွ်င္ ပုထုဇဥ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ရဟႏၲာ လုိခ်မ္းသာစြာေနနုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ပုထုဇဥ္ျဖစ္၍ တဒဂၤ(တခဏမွ်) သာေနနုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ နာမ္ရုပ္ကုိ အမွန္ျမင္လွ်င္ မိစၧာ ဒိ႒ိ(၆၂)ပါးလည္း မျဖစ္နုိင္ေတာ႔ေခ်။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ နာမ္ရုပ္ကုိ အမွန္အတုိင္း ပုိင္းျခားသိေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ သကၠာယ ဒိ႒ိ(ငါအစြဲအျမင္) ကုိ ပယ္စြန္႔နုိင္ ၍ဥာဏ္အျမင္စင္ၾကယ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ျမင္ ၾကား န႔ဲ စား ထိ သိ အာရံုမ်ားနွင္႔တကြ ေစ်းေရာင္း ေစ်း၀ယ္ လယ္လုပ္ ယာလုပ္ စေသာမည္သည္႔ကိစၥ ျပဳျပဳ ျပဳသမွ်ကုိ သတိမလစ္ေစဘဲ စြဲစြဲျမဲျမဲ ရွဳမွတ္သင္႔ၾကပါသည္။
အနာဂါမ္ ဆရာသက္ၾကီး၏ ၀ိပႆနာ ရွဳနည္း
၀ိပႆနာ တက္၍ ရွဳမွတ္နည္း။
အနာဂါမ္ ဆရာသက္ၾကီး၏ ၀ိပႆနာ ရွဳနည္း
ေရွးဦးစြာ ဘုရား တရား သံဃာ ဆရာ မိဘ နွင္႔ ျပစ္မွားမိသူမ်ားကုိ ကန္ေတာ႔ရမည္။ ယင္းေနာက္ သီလ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကုိေဆာက္တည္ျပီး သတၱ၀ါမ်ားကုိ ေမတၱာပုိ႔ရမည္။ ေမတၱာ ပုိ႔ျပီးလွ်င္ ဆင္းတုေတာ္ ျမတ္စြာဘုရားထံမွာ ကမၼ႒ာန္းကုိေပးသနားရန္ ေတာင္းပန္ျပီး ၾကာၾကာထုိင္နုိင္သည္႔ နည္းျဖင္႔ထုိင္ရမည္။ ေယာဂီသည္ သမာဓိ ထူေထာင္ရန္ သမထ ကုိ ေရွးဦးစြာ က်င္႔ရမည္။ထြက္သက္ ၀င္သက္ကုိ ပကတိ အတုိင္းရွဴ၍ နွာသီးဖ်ားမွာ ထားရမည္။ နွာသီးဖ်ားကုိ ထြက္ေလ ၀င္ေလ တုိးတုိင္းသိသိ ေနေအာင္ သတိထား ရွဳမွတ္ရမည္။ ငါ အပါယ္တံခါး ပိတ္လိမ္႔မည္ ဟူေသာယံုၾကည္ခ်က္ျဖင္႔ ထက္ထက္သန္သန္ ရွဳမွတ္ေနရမည္။ ေညာင္းအားၾကီးလွ်င္ ေနရာ ျပင္နုိင္သည္။ ရွဳမွတ္ဖန္မ်ားလွ်င္ နိမိတ္ တစ္ခုခု ျမင္လာတတ္၏။ နွာသီးဖ်ားကုိ တုိးေသာ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ကုိ သိေအာင္ ရွဳမွတ္ဖန္မ်ားေသာအခါ ထြက္ေလ ၀င္ေလသည္ ေလေျမာင္းၾကီးပမာ ျဖစ္ေပၚဟန္ ထင္ျမင္လာတတ္သည္။ ထြက္ေလသည္ နွာသီး၀ အျပင္သုိ႔ တစ္ထြာ တစ္ေတာင္ ရွည္ထြက္သြားပံု၊ ၀င္ေလသည္ ခ်က္ထိေအာင္ေရာက္သြားပံုတုိ႔ကုိ ထင္ျမင္တတ္သည္။ နွာသီး၀မွာ ထြက္ေလ ၀င္ေလသည္ မီးခုိးျဖဴလုိ တစ္ခါ တစ္ခါ အျဖဴခုိးနွင္႔ ေရာလ်က္ ေရႊ မွဳန္႔ ေငြ မွဳန္႔လုိ တစ္ခါ တစ္ခါ ပုလဲလံုးေလးလုိ အခ်ိဳ႔ေယာဂီမ်ား ထင္ျမင္တတ္ၾကသည္။သမာဓိရင္႔လာရင္ ပုလဲလံုးေလးမ်ားအေရာင္ေတာက္လာျပီး ထိုအေရာင္ျဖင္႔ ၀မ္းထဲရွိ အရာမ်ားကုိပင္ျမင္တတ္သည္။ အျခားအာရံုနိမိတ္မ်ားကုိလည္း ျမင္တတ္သည္။ ထုိနိမိတ္တစ္ခုခု ေပ်ာက္သြားလွ်င္ နွာသီး၀က ထြက္ေလ ၀င္ေလ ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိထင္လာေသာ နိမိတ္မ်ားကုိမူ နွစ္သက္ေက်နပ္မေနရေပ။ နိမိတ္ကုိ နွစ္သက္ေက်နပ္ျပီး မိမိကုိယ္ကုိ အထင္ၾကီးေနလွ်င္ ကမၼ႒ာန္း အလုပ္ကုိ အေနွာင္႔အယွက္ျဖစ္တတ္သည္။ ထုိသုိ႔ေတြ႔ေသာ နိမိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ဥဂၢဟ နိမိတ္(ၾကြတက္လာေသာအာရံု) ဟုေခၚသည္။ ထုိနိမိတ္မ်ားမွ ထင္ရွားေသာ ဂံုညင္းခန္႔ ဥသွ်စ္သီးခန္႔ နိမိတ္ တစ္လံုးလံုးကုိ နွာသီးဖ်ားနွင္႔ တစ္ေတာင္ခန္႔ေနရာမွာ ျမင္ေအာင္ မ်က္စိမွိတ္လ်က္ အာနာပါန ကုိရွဳ၊ ထုိနိမိတ္လံုးသည္ အစတြင္ မိမိထားလုိေသာ ေနရာမွာ ေရာက္လာသလုိလုိ ေပ်ာက္သြားသလုိလုိထင္တတ္သည္။ ၾကာေသာအခါ မေပ်ာက္ေတာ႔ဘဲ မ်က္စိဖြင္႔ၾကည္႔လွ်င္ပင္ ျမင္ေနတတ္၏။ သုိ႔ရာတြင္ မ်က္စိမွတ္၍ စိတ္ျဖင္႔ျမင္ေအာင္ၾကည္္႔ရသည္။ ၾကည္႔ဖန္မ်ားလွ်င္သမာဓိ ခုိင္ျမဲျပီး နိမိတ္လံုးသည္ ေနလအေရာင္ထက္ပင္ လင္းထိန္ ေအးျမ လာတတ္သည္။ ထို နိမိတ္သည္ မိမိ ေရွ႔မွာ တည္ျငိမ္ေနလိမ္႔မည္။ ထုိနိမိတ္ကုိ ပဋိဘာဂ နိမိတ္(သမထ ရွဳရာတြင္ ေနာက္ဆံုးထင္ေသာ အာရံု) ဟု ေခၚသည္။ ထုိ ပဋိဘာဂ နိမိတ္ကုိ ၾကည္႔ ရွဳေနလွ်င္ ၾကာေလ ထင္ရွားေလ၊ျငိမ္သက္ေအးခ်မ္းေလ ျဖစ္ျပီး ပီတိ(နွစ္သက္မွဳ) ျဖစ္လာလိမ္႔မည္။ ပီတိ ျဖစ္လွ်င္ သုခ (ခ်မ္းသာမွဳ)ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ သုချဖစ္လွ်င္ ဧကဂၢတာ(ခုိင္ျမဲတည္တ႔ံမွဳ)ျဖစ္သည္။ ထုိအခါ ထုိပဋိဘာဂနိမိတ္အာရံု ကုိျမင္သည္မွတပါး အျခားဘာကုိမွ် မျမင္ေတာ႔ေပ။ သုိ႔ျဖစ္၍ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါး(၀ိတက္.၀ိစာရ.ပီတိ.သုခ. ဧကဂၢတာ)ျပည္႔စံုျပီး ပထမစ်ာန္ေဇာက်ေလသည္။ ထုိပဋိဘာဂ နိမိတ္ကုိ ၾကည္႔ျမင္ေနေသာ ေယာဂီမွာ သေဘာတရားငါးမ်ိဳးပါ၀င္ေသာ ပထမ စ်ာန္စိတ္ ျဖစ္လာသည္။ ပထမ စ်ာန္ ကုိရလာသည္ဟု ဆုိလုိသည္။ အာနာပါန သမထ မွ်သာမဟုတ္ အျခား မည္သည္႔သမထ ကုိမဆို သမာဓိ ရေအာင္ ေရွးဦးစြာ က်င္႔ရပါမည္။
၀ိပႆနာ တက္၍ ရွဳမွတ္နည္း။
ဆုိခဲ႔သည္ ဥဂၢဟ နိမိတ္မ်ိဳးကုိ ခပ္ၾကာၾကာျမင္ရလွ်င္ သမာဓိ အေတာ္အားေကာင္းျပီးျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာ ကုိေျပာင္းျပီး ရွဳမွတ္မည္ျဖစ္သျဖင္႔ အာနာပါန ရွဳခါနီးက ျပဳသလုိ ကန္ေတာ႔ျခင္း၊ သီလ ေဆာက္တည္ျခင္း တုိ႔ကုိျပဳရမည္။ ၀ိပႆနာတရားကုိငါရမည္ဟု ထက္သန္စြာ.ယံုၾကည္ စိတ္ေမြးရမည္။ ထုိ႔ေနာက္ မိမိထုိင္တတ္သလုိ ထုိင္ျပီး (၁၀)မိနစ္ခန္႔ နွာသီးဖ်ား၌ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ထြက္ျခင္း ျဖစ္ေပၚျခင္း ေပ်ာက္သြားျခင္းသေဘာတုိ႔ကုိ အနိစၥ (အျမဲမရွိ) ဟု ရွဳမွတ္ရမည္။ (၁၀)မိနစ္ (၁၅)မိနစ္ ခန္႔ရွိေသာအခါ မိမိ၏ငယ္ထိပ္ကုိ အာရံုျပဳ၍ ငယ္ထိပ္မွာ စိတ္ထားရမည္။ ငါးမူးေစ႔ က်ပ္ေစ႔ခန္႔ရွိ ငယ္ထိပ္ေနရာတြင္ ေအးခနဲ ပူခနဲ ေႏြးခနဲ ေတြ႔ရတတ္သည္။ စိတ္ကုိမလြင္႔ေစရ။ ငယ္ထိပ္ေနရာမွ အာရံုသည္ လွဳပ္လာ ၾကီးက်ယ္ပြါးမ်ားလာတတ္သည္။ တရြရြ တဖြဖြ တဖြဲဖြဲ တသဲသဲ ျဖစ္လာတတ္သည္။ အာရံုအေတြ႔ကုိ မ်က္စိျဖင္႔ ေတြ႔ျမင္ရျခင္းမဟုတ္၊ ဥာဏ္ျဖင္႔ေတြ႔ျမင္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသုိ႔ ရုပ္နာမ္တုိ႔ ၏ ျဖစ္ပ်က္ ျခင္းကုိ ရွဳမွတ္ရာမွ နာမ ရူပ ပရိေစၧဒ (ရုပ္နာမ္ကုိ ခြဲျခားျမင္မွဳ)ဥာဏ္ စေသာ ဥာဏ္စဥ္မ်ား အဆင္႔ဆင္႔ ျဖစ္ေပၚျပီး တရားထူးကုိ ရရွိနုိင္ၾကပါသည္။
မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာရွဳနည္း။
(ရဟန္းမ်ား ပါတိေမာက္သီလ နွင္႔ ျပည္႔စံုျပီး လူပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ အနည္းဆံုး ငါးပါးသီလ၊ ျပည္႔စံုရမည္။ ယင္းေနာက္ တင္ပ်ဥ္ေခြထုိင္၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း တင္ပ်ဥ္ေခြထုိင္နုိင္သည္။ မိန္းမထုိင္ က်ံဳ႔က်ံဳ႔ထုိင္လုိက ထုိင္နုိင္သည္။ ခါးကုိမတ္မတ္ထား၍ ဘယ္လက္၀ါးျဖန္႔ ေအာက္ကထားျပီး ညာလက္၀ါးကုိ ျဖန္႔၍ အေပၚကထားရမည္။ လက္မထိပ္နွစ္ခု ကုိ ထိရံုမွ် ထိထားရမည္။ ေရွ႔တည္႔တည္႔မွာလည္း လက္နွစ္ဘက္ကုိ ယွဥ္ခ်ထားနုိင္သည္။ ဘယ္ဒူးေပၚ ဘယ္လက္၊ညာဒူးေပၚ ညာလက္ တင္၍လည္း ထုိင္နုိင္သည္။) ၀မ္းဗုိက္မွာ စိတ္ကုိထားရမည္။ အသက္ရွဴသြင္းလုိက္လွ်င္ ေဖာင္းတက္လာတာကုိေတြ႔၍ အသက္ရွဴထုတ္လုိက္သည္႔အခါ ပိန္က်သြားတာကုိ ေတြ႔လိမ္႔မည္။ ေဖာင္းတက္လာတာကုိ “ေဖာင္းတယ္ “ ၊ပိန္က်သြားတာကုိ ”ပိန္တယ္” ဟုမွတ္ရမည္။ စိတ္ျဖင္႔စုိက္ၾကည္႔ရံုနွင္႔ မထင္ရွားေသးလွ်င္ ဗုိက္ကုိလက္နွင္႔ဖိထားရမည္။ အသက္ရွဴတာကုိမျပင္ဘဲ ေႏွးေအာင္ ျမန္ေအာင္ တမင္အားမထုတ္ဘဲ ပကတိရွဴျမဲအတုိင္း မွန္မွန္ရွဴရမည္။ ထုိသုိ႔ ရွဴေနရင္း ေဖာင္းတက္လာတာကုိ ”ေဖာင္းတယ္”၊ ပိန္က်သြားတာကုိ ”ပိန္တယ္” ဟု ေဖာင္းတုိင္း ပိန္တုိင္း မျပတ္မွတ္ေနရမည္။ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု စိတ္ျဖင္႔သာဆုိရမည္၊(၀ါ) စိတ္ျဖင္႔သာ မွတ္ရမည္၊ ပါးစပ္ျဖင္႔မဆုိရ။ ၀ိပႆနာဟူသည္ အဆုိေတြ အမည္ေတြက လုိရင္းမဟုတ္။ သိဖုိ႔သာလုိရင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ စိတ္ျဖင္႔ ဆုိရံုနွင္႔ မျပီးေသးဘဲ ”ေဖာင္းတယ္” ဟုမွတ္သည္႔အခါ ေဖာင္းစကေနျပီး ေဖာင္းဆံုးတုိင္ေအာင္ ေဖာင္းတက္လာပံုကုိ မ်က္စိျဖင္႔ျမင္သလုိ ေသေသခ်ာခ်ာ သိသြားေစရမည္။ ”ပိန္တယ္” မွတ္သည္႔အခါ ပိန္က်သြားတာကုိ ပိန္စမွ ပိန္ဆံုးတုိင္ေအာင္ မ်က္စိျဖင္႔ျမင္သလုိ ထင္ထင္ရွားရွားသိသြားေစရမည္။ ”ေဖာင္းတယ္” ဟုမွတ္လွ်င္ ေဖာင္းတာ နွင္႔ အသိကပ္သြားေစရမည္။ ရွဳမွတ္စရာ အာရံုနွင္႔ ရွုမွတ္လုိက္သည္႔ စိတ္သည္ အံက် ကိုက္ကုိက္သြားေအာင္ ဂရုစုိက္ျပီး မွတ္ရမည္။ ”ပိန္တယ္” ဟုမွတ္သည္႔အခါ ပိန္တာနွင္႔ ရွဳမွတ္တာ အံက် ကုိက္သြားေစရမည္။ အျခား အထူးမွတ္စရာမရွိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟုခ်ည္း မွတ္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနစဥ္ သမာဓိအားမေကာင္းေသးခင္ စိတ္က အျပင္ထြက္ထြက္သြားလိမ္႔မည္။ ထုိစိတ္ကုိ ”သြားတယ္၊ သြားတယ္”၊ သုိ႔မဟုတ္ ”လြင္႔တယ္၊လြင္႔တယ္” ဟုလုိက္မွတ္ရမည္။ဤသုိ႔ တစ္ခ်က္ နွစ္ခ်က္မွတ္လုိက္လွ်င္ စိတ္သည္မလြင္႔ဘဲ ရပ္သြားလိမ္႔မည္။ ထုိအခါ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု ျပန္မွတ္ေနရမည္။ စိတ္ထဲမွာ လူတစ္ေယာက္ေယာက္နွင္႔ေတြ႔လုို႔ စကားေျပာေနမွ သတိရလွ်င္ ထုိစိတ္ကုိ ”ေျပာတယ္၊ေျပာတယ္” ဟု မွတ္၊ ဤ သုိ႔ျဖင္႔ စိတ္ကူးလွ်င္ ”စိတ္ကူးတယ္”၊ စဥ္းစားလွ်င္ ” စဥ္းစားတယ္”၊ ၾကံလွ်င္ ”ၾကံတယ္”၊ သိလွ်င္ ”သိတယ္”၊ နွလံုးသြင္းလွ်င္ ”နွလံုးသြင္းတယ္”၊ ပ်င္းလွ်င္ ”ပ်င္းတယ္”၊ ေပ်ာ္လွ်င္ ”ေပ်ာ္တယ္”၊ ၀မ္းသာလွ်င္ ”၀မ္းသာတယ္”၊ စိတ္ပ်က္လွ်င္ ”စိတ္ပ်က္တယ္”ဤ သုိ႔မွတ္ရမည္။ တစ္ခ်က္နွစ္ခ်က္ မွတ္လုိက္ျပီးေနာက္ စိတ္ကုိမွတ္စရာမရွိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနရင္း တံေတြးမ်ိဳခ်င္လွ်င္ ” မ်ိဳခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ တံေတြးစုတာကုိ ”စုတယ္”၊ မ်ိဳေတာ႔ ”မ်ိဳတယ္” ဟု မွတ္၊ တံေတြးေထြးခ်င္လွ်င္ ”ေထြးခ်င္တယ္”၊ ေခါင္းငံု႔ေတာ႔ ”ငံု႔တယ္”၊ ၾကည္႔ေသးလွ်င္ ”ၾကည္႔တယ္”၊ ျမင္လွ်င္ ”ျမင္တယ္”၊ ေထြးေတာ႔ ”ေထြးတယ္”ဟု မွတ္ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိင္တာၾကာလွ်င္ ေညာင္းတာ ပူတာမ်ား ျဖစ္လာလိမ္႔မည္။ ေညာင္းလွ်င္ ေညာင္းတာကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ သိေအာင္ စိတ္စုိက္ျပီး ”ေညာင္းတယ္၊ေညာင္းတယ္” ဟုမွတ္၊ ပူလွ်င္ ” ပူတယ္”၊ နာလွ်င္ ”နာတယ္”၊က်ဥ္လွ်င္ ”က်ဥ္တယ္” ဟု ဒုကၡ ေ၀ဒနာျဖစ္သမွ် အမည္အတုိင္း မွတ္ရ၏။ ထုိသုိ႔ ေညာင္းတာ ပူတာ စသည္႔ ေ၀ဒနာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ”ေညာင္းတယ္၊ေညာင္းတယ္” စသည္ျဖင္႔ သည္းခံ မွတ္ေနရမည္။ သည္းခံ မမွတ္ဘဲ ခဏခဏေနရာျပင္ျပင္ေနလွ်င္ သမာဓိ မျဖစ္နုိင္၊ သမာဓိ မျဖစ္လွ်င္ ဥာဏ္မျဖစ္နုိင္၊ ဥာဏ္မျဖစ္လွ်င္ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ မေရာက္နုိင္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ေညာင္းတာ ပူတာစသည္႔ ေ၀ဒနာမ်ားကုိ အတတ္နုိင္ဆံုး သည္းခံမွတ္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနလွ်င္ ေတာ္ရံုတန္ရံုေ၀ဒနာမ်ား ေပ်ာက္သြားၾကလိမ္႔မည္။ သမာဓိဥာဏ္အားေကာင္းသည္႔အခါ အင္မတန္ၾကီးက်ယ္သည္႔ေ၀ဒနာမ်ားပင္ ေပ်ာက္သြားတာကုိ ေတြ႔ၾကရပါလိမ္႔မည္။ အေတာ္ၾကာေအာင္မွတ္ေနပါလ်က္ မေပ်ာက္နုိင္ဘဲ မေနသာေတာ႔၍ ေနရာျပင္ခ်င္စိတ္ခဏခဏေပၚေနလွ်င္ ေနရာျပင္နုိင္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အမွတ္နွင္႔ ေနရာျပင္ရမည္။ ျပင္ခ်င္ေတာ႔ ”ျပင္ခ်င္တယ္”၊လက္ၾကြေတာ႔ ”ၾကြတယ္”၊ေရြ႔ေတာ႔ ”ေရြ႔တယ္”၊ စသည္ျဖင္္႔ ျဖည္းျဖည္းျပင္ရင္း ျဖစ္ေပၚသမွ်အမူအရာအားလံုးကုိမွတ္ရမည္။ ေနရာျပင္ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနရင္း တစ္ေနရာရာက ယားလာလွ်င္ ယားသည္႔ေနရာကုိ စိတ္စုိက္ျပီး ”ယားတယ္၊ယားတယ္”ဟုမွတ္၊ အၾကိမ္ၾကိမ္မွတ္ပါလ်က္ မေပ်ာက္လုိ႔ အယားေဖ်ာက္ခ်င္လွ်င္ ”ေဖ်ာက္ခ်င္တယ္၊ေဖ်ာက္ခ်င္တယ္” ဟု မွတ္၊ အယားေဖ်ာက္ရန္ လက္ၾကြလာလွ်င္ ”ၾကြတယ္၊ၾကြတယ္”၊ ေရြ႔လွ်င္ ”ေရြ႔တယ္”၊ယားသည္႔ေနရာကုိထိေတာ႔ ”ထိတယ္”၊ အယားေဖ်ာက္ေတာ႔ ”ေဖ်ာက္တယ္၊ေဖ်ာက္တယ္”၊ လက္ျပန္ေရြ႔ေတာ႔ ”ေရြ႔တယ္”၊ တစ္ေနရာရာကုိ ထိေတာ႔ ”ထိတယ္” မွတ္ရမည္။ ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ေနရမည္။ ဤသုိ႔ ဂရုစုိ္က္မွတ္ေနစဥ္ ကုိယ္ထဲ အခံခက္သည္႔ ေ၀ဒနာမ်ား အလုိလုိေပၚလာလိမ္႔မည္။ တရားမရွဳမွတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကား နည္းနည္းေလး ေညာင္းလာပူလာလွ်င္ အမွတ္အသိမရွိဘဲ ေရြ႔လုိက္ ျပင္လုိက္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ဆင္းရဲတာေတြ ထင္ထင္ရွားရွား မျဖစ္လုိက္ၾကရေပ။ ဤကား ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကုိ ဣရိယာပုထ္ (ေနပံုအမူအရာ) မ်ားက ဖံုးကြယ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေျပာင္းလဲ ေနထုိင္ပံုအမ်ိဳးမ်ိဳးက ဖံုးကြယ္ ဖံုးကြယ္သြား၍ လူမ်ား၏ ကုိယ္တြင္းမွာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား ရွိေနမွန္းမသိၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔လံုး တစ္ညလံုး ေနထုိင္ေကာင္းေနသည္ဟု ထင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ေယာဂီမ်ားကား ကုိယ္ထဲက တရားမ်ားကုိ အရွိအတုိင္း ျမင္ေအာင္ မွတ္ေနသျဖင္႔ ဒုကၡမ်ားကုိ ထင္ရွားစြာ ေတြ႔ျမင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိင္ရာက ထ မည္ၾကံလွ်င္လည္း ”ထခ်င္တယ္၊ထခ်င္တယ္” မွတ္၊ လက္ေျခေတြျပင္ေတာ႔ ”ၾကြတယ္၊ေရြ႔တယ္၊ ဆန္႔တယ္၊ ထိတယ္၊ ေထာက္တယ္” စသည္ျဖင္႔ အစဥ္အတုိင္းမွတ္လ်က္ ျဖည္းျဖည္းေလးထျပီး အမူအရာတုိင္းကုိ သိေအာင္မွတ္ရမည္။ ျမန္ျမန္ျပဳမူလွ်င္ ေလ႔က်င္႔စ သတိဥာဏ္ကေလးျဖင္႔ မွီေအာင္ မွတ္နုိင္ေတာ႔မည္ မဟုတ္ေပ။ ထုိသုိ႔ ထျပီး၍ ရပ္မိသည္႔အခါ ”ရပ္တယ္၊ရပ္တယ္” ဟု မွတ္၊ ဟုိသည္ၾကည္႔မိျပန္လွ်င္ ”ၾကည္႔တယ္၊ျမင္တယ္၊ ၾကည္႔တယ္၊ ျမင္တယ္” ဟု မွတ္။ သြားသည္႔အခါ ေျခလွမ္းကို မွတ္ရဦးမည္။ ညာဘက္ေျခက လွမ္းလွ်င္ ”ညာလွမ္းတယ္”၊ ဘယ္ဘက္ေျခက လွမ္းလွ်င္ ”ဘယ္လွမ္းတယ္” ဟူ၍ ေျခၾကြသည္က စျပီး ေျခခ်သည္အထိ ေရြ႔ေရြ႔သြားသည္႔ အမူအရာကုိ အစဥ္အတုိင္းသိေအာင္မွတ္ရမည္။ ”ညာလွမ္းတယ္၊ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာလွမ္းတယ္၊ဘယ္လွမ္းတယ္” ဟူ၍ တစ္လွမ္း တစ္လွမ္း တစ္ခါ တစ္ခါ မွတ္ရမည္။ ဤကား ျမန္ျမန္သြားသည္႔အခါ ခပ္ေ၀းေ၀းသြားရသည္႔အခါ မွတ္ပံုတည္း။ ျဖည္းျဖည္းသြားသည္႔အခါ၊ စၾကၤံေလွ်ာက္သည္႔အခါ ေျခတစ္လွမ္းတြင္ သံုးပုိင္းရွိသည္။ ေျခၾကြတာက တစ္ပုိင္း၊ လွမ္းတာက တစ္ပုိင္း၊ ေျခခ်လုိက္တာက တစ္ပုိင္း ျဖစ္သည္။ ထုိတြင္ ၾကြတာနွင္႔ ခ်တာ နွစ္ပုိင္းကုိ စျပီး မွတ္ရမည္။ ေျခၾကြေတာ႔ ”ၾကြတယ္” ဟု ၾကြတက္လာပံုကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ သိေအာင္မွတ္ရမည္။ နင္းခ်လုိက္ေတာ႔ ”ခ်တယ္” ဟု တေရြ႔ေရြ႔ ေျခက်သြားပံုကုိ သိေအာင္မွတ္ရမည္။ ”ၾကြတယ္၊ခ်တယ္၊ၾကြတယ္၊ခ်တယ္” ဟူ၍ ေျခတစ္လွမ္း တစ္လွမ္း ကုိ နွစ္ခ်က္ နွစ္ခ်က္ မွတ္ရမည္။ နွစ္ရက္ေလာက္ မွတ္ျပီးက လြယ္ကူျပီး က်င္႔သားရလာလိမ္႔မည္။ ထုိအခါ သံုးခ်က္မွတ္ရမည္။ ”ၾကြတယ္၊လွမ္းတယ္၊ခ်တယ္”၊ ”ၾကြတယ္၊လွမ္းတယ္၊ခ်တယ္” ဟု သံုးခ်က္ သံုးခ်က္ မွတ္သြားရမည္။ ၾကြတက္လာသည္႔ အမူအရာ၊ တေရြ႔ေရြ႔လွမ္းေနသည္႔အမူအရာ၊ တျဖည္းျဖည္း ပိက်သြားသည္႔ အမူအရာမ်ားကုိသိေအာင္ ရွဳမွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔သြားေနစဥ္ ထုိင္ခ်င္လာလွ်င္ ”ထုိင္ခ်င္တယ္၊ထုိင္ခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ လွမ္းၾကည္႔မိလွ်င္ ”ၾကည္႔တယ္၊ျမင္တယ္” ဟုမွတ္၊ထုိင္မည္႔ေနရာသုိ႔ သြားလွ်င္ ”ၾကြတယ္၊ခ်တယ္” ”ၾကြတယ္၊ခ်တယ္” မွတ္၍သြားရမည္။ ထုိင္မည္႔ေနရာေရာက္၍ ရပ္လွ်င္ ”ရပ္တယ္၊ရပ္တယ္” ဟုမွတ္၊ လွည္႔လွ်င္ ”လွည္႔တယ္၊လွည္႔တယ္” မွတ္၊ ထုိင္ခ်င္စိတ္ေပၚလာလွ်င္ ”ထုိင္ခ်င္တယ္၊ထုိင္ခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ ထုိင္ခ်လုိက္ေတာ႔ ကုိယ္ၾကီးေလးေလးျပီး က်သြားတာကို စူးစုိက္လွ်က္ ”ထုိင္တယ္၊ထုိင္တယ္၊ထုိင္တယ္” ဟုမွတ္၊ထုိင္မိ၍ လက္ေျခေတြကုိျပင္လွ်င္လည္း ေရြ႔လွ်င္ ”ေရြ႔တယ္”၊ ေကြးလွ်င္ ”ေကြးတယ္”၊ ဆန္႔လွ်င္ ”ဆန္႔တယ္” ဟူ၍ အမူအရာတုိင္းကုိ တစ္ခုမက်န္ မွတ္ရမည္။ ဘာမွ် အျပဳအျပင္မရွိဘဲ ျငိမ္ေနျပီဆုိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္၊ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု မွတ္ေနရမည္။ လွဲအိပ္ခ်င္လွ်င္လည္း ”အိပ္ခ်င္တယ္၊အိပ္ခ်င္တယ္” ဟု မွတ္၊ လွဲအိပ္ကာနီး လက္ေျချပင္တာမ်ားကုိလည္း အကုန္လံုးမွတ္ရမည္။ လက္ၾကြေတာ႔ ”ၾကြတယ္”၊ ေရြ႔လွ်င္ ”ေရြ႔တယ္”၊ ေထာက္လွ်င္ ”ေထာက္တယ္”၊ ကုိယ္ၾကီးက ယိမ္းလာလွ်င္ ”ယိမ္းတယ္၊ယိမ္းတယ္”၊ ေျခဆန္႔လွ်င္ ”ဆန္႔တယ္၊ဆန္႔တယ္”၊ လွဲအိပ္လုိက္သည္႔အခါက်ေတာ႔ ”အိပ္တယ္၊အိပ္တယ္” ဟုမွတ္ျပီး ျဖည္းျဖည္းျခင္း လွဲအိပ္သြားရမည္။ ဟုိဘက္ သည္ဘက္ေစာင္းလွ်င္လည္း ”ေစာင္းတယ္၊ေစာင္းတယ္” ဟုမွတ္ရမည္။ ဘာမွ် အျပဳအျပင္မရွိ ျငိမ္ေနျပီဆုိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟုမွတ္ေနရမည္။ဤသုိ႔မွတ္ေနတုန္း စိတ္ကလြင္႔သြားလွ်င္ ထုိင္တုန္း က မွတ္သလို လြင္႔လွ်င္ ”လြင္႔တယ္”၊ ေရာက္လွ်င္ ”ေရာက္တယ္”၊ ၾကံလွ်င္ ”ၾကံတယ္” စသည္ျဖင္႔မွတ္ရမည္။ စိတ္သည္ တစ္ခ်က္ နွစ္ခ်က္မွတ္လုိက္လွ်င္ ေပ်ာက္သြားတတ္၏။ ထုိအခါ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ေနရမည္။ အမွတ္ကုိ လႊတ္ျပီးမအိပ္ရေပ။ မွတ္ရင္း မွတ္ရင္း အိပ္ေပ်ာ္သြားေစရမည္။ အမွတ္က နုိင္လွ်င္ အိပ္မေပ်ာ္ဘဲ ေနတတ္သည္။ အိပ္ခ်င္တာနုိင္လွ်င္လည္း အိပ္ေပ်ာ္သြားတတ္သည္။ အိပ္ခ်င္လွ်င္လည္း ”အိပ္ခ်င္တယ္၊အိပ္ခ်င္တယ္”၊ မ်က္စိေမွးလာလွ်င္ ”ေမွးတယ္၊ေမွးတယ္”၊ ေလးလာလွ်င္ ”ေလးတယ္၊ေလးတယ္” ဟုမွတ္၊ အားထုတ္စမွာ လွဲအိပ္တာ မမ်ားေစရေပ။ ထုိင္မွတ္၊ စၾကၤံမွတ္တာက မ်ားေစရမည္။ ေယာဂီသည္ အိပ္ေပ်ာ္သြားလွ်င္ ဘာကုိမွ် အမွတ္မရေတာ႔ေပ။ ေယာဂီ နားေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ တကယ္တမ္းတရားအားထုတ္လွ်င္ သံုးနာရီ ေလးနာရီထက္ပုိျပီး အိပ္မေနသင္႔ေပ။ ေလးနာရီအိပ္လွ်င္ ေကာင္းေကာင္းလံုေလာက္ပါသည္။ အိပ္ေပ်ာ္ရာက နုိးလာလွ်င္ နုိးကတည္းက ”နုိးတယ္၊နုိးတယ္” ဟု မွတ္ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္”ဆက္မွတ္ရမည္။ အသံၾကားလွ်င္ ”ၾကားတယ္၊ၾကာတယ္” မွတ္၊ ျပီးေတာ႔ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” မွတ္၊ ဟုိဘက္သည္ဘက္ ေစာင္းတာ ျပင္တာေတြကုိလည္း ျပဳျပင္ခ်င္သည္႔ စိတ္ကူးကေလးကစျပီး ”ျပင္ခ်င္တယ္၊ျပင္တယ္၊ေစာင္းခ်င္တယ္၊ေစာင္းတယ္၊ လွည္႔ခ်င္တယ္၊လွည္႔တယ္၊ ေကြးခ်င္တယ္၊ေကြးတယ္” စသည္ျဖင္႔မွတ္ရမည္။ ဘယ္အခ်ိန္ ရွိလိမ္႔မလဲ ဟု စဥ္းစားလွ်င္လည္း ”စဥ္းစားတယ္” ဟုမွတ္ရမည္။ အိပ္ရာက ထဖုိ႔ၾကံလွ်င္ ”ထခ်င္တယ္၊ထခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ လက္ေျချပင္တာ၊ေခါင္းေထာင္ျပီး ထလာတာမ်ားကုိလည္း ”ျပင္တယ္၊ျပင္တယ္”၊ ”ထတယ္၊ထတယ္”၊ ထုိင္ေတာ႔ ”ထုိင္တယ္”၊ လက္ေျချပင္တာမ်ားကုိလည္း ”ျပင္တယ္၊ျပင္တယ္” ဟု မွတ္၊ ျငိမ္ျငိမ္ေလး ထုိင္ေနျပီ ဆုိေတာ႔ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္”ျပန္မွတ္။မ်က္နွာသစ္၊ေရခ်ိဳးစဥ္မွာလည္းမွတ္နုိင္သမွ် မွတ္ရမည္။အ၀တ္အစား ၀တ္တာ၊ အိပ္ရာေနရာျပင္တာ၊ တံခါးပိတ္တာ၊ဖြင္႔တာမ်ားကုိလည္ အားလံုးမွတ္ရမည္။ ထမင္းစားသည္႔အခါ ထမင္းပြဲၾကည္႔တာက စျပီး ”ၾကည္႔တယ္၊ျမင္တယ္”မွတ္။ ထမင္းပြဲဆီ လက္လွမ္းလွ်င္ ”လွမ္းတယ္၊လွမ္းတယ္”၊ ထမင္းနွင္႔လက္ ထိေတာ႔ ”ထိတယ္”၊ ထမင္းစုလ်င္ ”စုတယ္”၊ ထမင္းလုတ္ျပင္ေတာ႔ ”ျပင္တယ္”၊ ထမင္းလုတ္ကုိ ဆုပ္ကုိင္ေတာ႔ ” ကုိင္တယ္၊ကုိင္တယ္”၊ ထမင္းလုတ္ကို ေျမွာက္ျပီး ယူလာေတာ႔ ”ယူတယ္၊ယူတယ္”၊ ေခါင္းငံု႔ေတာ႔ ”ငံု႔တယ္”၊ ခြ႔ံေတာ႔ ”ခြံ႔တယ္”၊ လက္ျပန္ခ်ေတာ႔ ”ခ်တယ္”၊ ပန္းကန္ျပားနွင္႔ထိေတာ႔ ”ထိတယ္”၊ေခါင္းျပန္ေထာင္ေတာ႔ ”ေထာင္တယ္”၊ ၀ါးတဲ႔အခါ အခ်က္တုိင္းကုိ ”၀ါးတယ္၊၀ါးတယ္” အရသာကုိ သိေတာ႔ ”သိတယ္၊သိတယ္”၊ ေကာင္းလွ်င္ ”ေကာင္းတယ္ ေကာင္းတယ္”၊ မ်ိဳခ်လုိက္ေတာ႔ ”မ်ိဳတယ္၊မ်ိဳတယ္” ဟုမွတ္။ ဤကား ထမင္းတစ္လုတ္စားတုန္း မွတ္ပံုတည္း။ ေနာက္ထမင္းလုတ္မ်ားကိုလည္း ထုိနည္းအတုိင္းမွတ္ရမည္။ ဟင္းရည္ ေသာက္လွ်င္လည္း ၾကည္႔တာ ျမင္တာ လက္လွမ္းတာ ဇြန္းကုိင္တာ ေကာ္တာ ခပ္တာ ယူလာတာ ေသာက္တာ မ်ိဳတာ အကုန္လံုး သူ႔အမည္အတုိင္းမွတ္ရမည္။ မွတ္ခါစတြင္ မမွတ္လုိက္တာ ေမ႔သြားတာေတြ မ်ားစြာရွိလိမ္႔မည္။ က်င္႔သားရလာသည္႔အခါမွ အကုန္လံုး ေစ႔စပ္ေအာင္ မွတ္နုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ေရွးက ဘုရား ရဟႏၲာမ်ား နိဗၺာန္သြားျခင္းသည္ ဤ၀ိပႆနာလမ္းကခ်ည္း သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာမပါဘ နိဗၺာန္ကုိ မသြားနုိင္ၾက။ တရားနာေနရင္း မဂ္ဖုိလ္ နိဗၺာန္ရေရာက္သည္ဆုိရာ ၌ နည္းနည္းေတာ႔ ရွဳမွတ္သြားေသးသည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ၀ိပႆနာဟူသည္ ဘုရား ရဟႏၲာ အရိယာမ်ား၏ နိဗၺာန္သြား လမ္းမၾကီးျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ အျပည္႔အစံုအားထုတ္ျပီး နိဗၺာန္ကုိ မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ျဖင္႔ လ်င္ျမန္စြာ ဆုိက္ေရာက္၍မ်က္ေမွာက္ ျပဳနုိင္ၾကပါေစကုန္သတည္း။
မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာရွဳနည္း။
တရားအားမထုတ္ခင္ ၾကိဳတင္ျပဳလုပ္ရမည္႔ အမွဳကိစၥ(၅)မ်ိဳးရွိသည္-
၁။ တရားအားထုတ္စဥ္အတြင္း မိမိကိုယ္ကုိ ဘုရားအားလွဴပါ၏ ဟု လွဴထားရမည္။
၂။ ဆရာမိဘတုိ႔ကုိ ကံသံုးပါးျဖင္႔ ျပစ္မွားမိခဲ႔ပါက ထုိအျပစ္တုိ႔ ေပ်ာက္ေစျခင္းငွာ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ကန္ေတာ႔ပါ၏ ဟု ဆုိ၍ ကန္ေတာ႔ရမည္။
၃။ ကုိယ္ေစာင္႔နတ္၊ အိမ္ေစာင္႔နတ္၊ ျမိဳ႔ေစာင္႔နတ္၊သာသနာေစာင္႔နတ္နွင္႔တ ကြ၊ သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစဟု ေမတၱာပုိ႔ရမည္။
၄။ေရွးဘ၀ယခုဘ၀ျပဳသမွ်ကုသုိလ္ဒါနတုိ႔သည္ငါအလုိရွိေသာမဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္သုိ႔ေရာက္ ေစျခင္းငွာ လ်င္ျမန္စြာေက်းဇူးျပဳပါေစသတည္းဟု ဆုိရမည္။
၅။ ငါသည္ဘ၀မ်ားစြာက ေသခဲ႔လွျပီ။ယခုဘ၀မေသခင္မွာ တရားအားထုတ္မွပဲ ဟု ေသျခင္းတရားကုိ ပြါးမ်ားရမည္။
မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာရွဳနည္း။
(ရဟန္းမ်ား ပါတိေမာက္သီလ နွင္႔ ျပည္႔စံုျပီး လူပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ အနည္းဆံုး ငါးပါးသီလ၊ ျပည္႔စံုရမည္။ ယင္းေနာက္ တင္ပ်ဥ္ေခြထုိင္၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း တင္ပ်ဥ္ေခြထုိင္နုိင္သည္။ မိန္းမထုိင္ က်ံဳ႔က်ံဳ႔ထုိင္လုိက ထုိင္နုိင္သည္။ ခါးကုိမတ္မတ္ထား၍ ဘယ္လက္၀ါးျဖန္႔ ေအာက္ကထားျပီး ညာလက္၀ါးကုိ ျဖန္႔၍ အေပၚကထားရမည္။ လက္မထိပ္နွစ္ခု ကုိ ထိရံုမွ် ထိထားရမည္။ ေရွ႔တည္႔တည္႔မွာလည္း လက္နွစ္ဘက္ကုိ ယွဥ္ခ်ထားနုိင္သည္။ ဘယ္ဒူးေပၚ ဘယ္လက္၊ညာဒူးေပၚ ညာလက္ တင္၍လည္း ထုိင္နုိင္သည္။) ၀မ္းဗုိက္မွာ စိတ္ကုိထားရမည္။ အသက္ရွဴသြင္းလုိက္လွ်င္ ေဖာင္းတက္လာတာကုိေတြ႔၍ အသက္ရွဴထုတ္လုိက္သည္႔အခါ ပိန္က်သြားတာကုိ ေတြ႔လိမ္႔မည္။ ေဖာင္းတက္လာတာကုိ “ေဖာင္းတယ္ “ ၊ပိန္က်သြားတာကုိ ”ပိန္တယ္” ဟုမွတ္ရမည္။ စိတ္ျဖင္႔စုိက္ၾကည္႔ရံုနွင္႔ မထင္ရွားေသးလွ်င္ ဗုိက္ကုိလက္နွင္႔ဖိထားရမည္။ အသက္ရွဴတာကုိမျပင္ဘဲ ေႏွးေအာင္ ျမန္ေအာင္ တမင္အားမထုတ္ဘဲ ပကတိရွဴျမဲအတုိင္း မွန္မွန္ရွဴရမည္။ ထုိသုိ႔ ရွဴေနရင္း ေဖာင္းတက္လာတာကုိ ”ေဖာင္းတယ္”၊ ပိန္က်သြားတာကုိ ”ပိန္တယ္” ဟု ေဖာင္းတုိင္း ပိန္တုိင္း မျပတ္မွတ္ေနရမည္။ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု စိတ္ျဖင္႔သာဆုိရမည္၊(၀ါ) စိတ္ျဖင္႔သာ မွတ္ရမည္၊ ပါးစပ္ျဖင္႔မဆုိရ။ ၀ိပႆနာဟူသည္ အဆုိေတြ အမည္ေတြက လုိရင္းမဟုတ္။ သိဖုိ႔သာလုိရင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ စိတ္ျဖင္႔ ဆုိရံုနွင္႔ မျပီးေသးဘဲ ”ေဖာင္းတယ္” ဟုမွတ္သည္႔အခါ ေဖာင္းစကေနျပီး ေဖာင္းဆံုးတုိင္ေအာင္ ေဖာင္းတက္လာပံုကုိ မ်က္စိျဖင္႔ျမင္သလုိ ေသေသခ်ာခ်ာ သိသြားေစရမည္။ ”ပိန္တယ္” မွတ္သည္႔အခါ ပိန္က်သြားတာကုိ ပိန္စမွ ပိန္ဆံုးတုိင္ေအာင္ မ်က္စိျဖင္႔ျမင္သလုိ ထင္ထင္ရွားရွားသိသြားေစရမည္။ ”ေဖာင္းတယ္” ဟုမွတ္လွ်င္ ေဖာင္းတာ နွင္႔ အသိကပ္သြားေစရမည္။ ရွဳမွတ္စရာ အာရံုနွင္႔ ရွုမွတ္လုိက္သည္႔ စိတ္သည္ အံက် ကိုက္ကုိက္သြားေအာင္ ဂရုစုိက္ျပီး မွတ္ရမည္။ ”ပိန္တယ္” ဟုမွတ္သည္႔အခါ ပိန္တာနွင္႔ ရွဳမွတ္တာ အံက် ကုိက္သြားေစရမည္။ အျခား အထူးမွတ္စရာမရွိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟုခ်ည္း မွတ္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနစဥ္ သမာဓိအားမေကာင္းေသးခင္ စိတ္က အျပင္ထြက္ထြက္သြားလိမ္႔မည္။ ထုိစိတ္ကုိ ”သြားတယ္၊ သြားတယ္”၊ သုိ႔မဟုတ္ ”လြင္႔တယ္၊လြင္႔တယ္” ဟုလုိက္မွတ္ရမည္။ဤသုိ႔ တစ္ခ်က္ နွစ္ခ်က္မွတ္လုိက္လွ်င္ စိတ္သည္မလြင္႔ဘဲ ရပ္သြားလိမ္႔မည္။ ထုိအခါ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု ျပန္မွတ္ေနရမည္။ စိတ္ထဲမွာ လူတစ္ေယာက္ေယာက္နွင္႔ေတြ႔လုို႔ စကားေျပာေနမွ သတိရလွ်င္ ထုိစိတ္ကုိ ”ေျပာတယ္၊ေျပာတယ္” ဟု မွတ္၊ ဤ သုိ႔ျဖင္႔ စိတ္ကူးလွ်င္ ”စိတ္ကူးတယ္”၊ စဥ္းစားလွ်င္ ” စဥ္းစားတယ္”၊ ၾကံလွ်င္ ”ၾကံတယ္”၊ သိလွ်င္ ”သိတယ္”၊ နွလံုးသြင္းလွ်င္ ”နွလံုးသြင္းတယ္”၊ ပ်င္းလွ်င္ ”ပ်င္းတယ္”၊ ေပ်ာ္လွ်င္ ”ေပ်ာ္တယ္”၊ ၀မ္းသာလွ်င္ ”၀မ္းသာတယ္”၊ စိတ္ပ်က္လွ်င္ ”စိတ္ပ်က္တယ္”ဤ သုိ႔မွတ္ရမည္။ တစ္ခ်က္နွစ္ခ်က္ မွတ္လုိက္ျပီးေနာက္ စိတ္ကုိမွတ္စရာမရွိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနရင္း တံေတြးမ်ိဳခ်င္လွ်င္ ” မ်ိဳခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ တံေတြးစုတာကုိ ”စုတယ္”၊ မ်ိဳေတာ႔ ”မ်ိဳတယ္” ဟု မွတ္၊ တံေတြးေထြးခ်င္လွ်င္ ”ေထြးခ်င္တယ္”၊ ေခါင္းငံု႔ေတာ႔ ”ငံု႔တယ္”၊ ၾကည္႔ေသးလွ်င္ ”ၾကည္႔တယ္”၊ ျမင္လွ်င္ ”ျမင္တယ္”၊ ေထြးေတာ႔ ”ေထြးတယ္”ဟု မွတ္ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိင္တာၾကာလွ်င္ ေညာင္းတာ ပူတာမ်ား ျဖစ္လာလိမ္႔မည္။ ေညာင္းလွ်င္ ေညာင္းတာကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ သိေအာင္ စိတ္စုိက္ျပီး ”ေညာင္းတယ္၊ေညာင္းတယ္” ဟုမွတ္၊ ပူလွ်င္ ” ပူတယ္”၊ နာလွ်င္ ”နာတယ္”၊က်ဥ္လွ်င္ ”က်ဥ္တယ္” ဟု ဒုကၡ ေ၀ဒနာျဖစ္သမွ် အမည္အတုိင္း မွတ္ရ၏။ ထုိသုိ႔ ေညာင္းတာ ပူတာ စသည္႔ ေ၀ဒနာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ”ေညာင္းတယ္၊ေညာင္းတယ္” စသည္ျဖင္႔ သည္းခံ မွတ္ေနရမည္။ သည္းခံ မမွတ္ဘဲ ခဏခဏေနရာျပင္ျပင္ေနလွ်င္ သမာဓိ မျဖစ္နုိင္၊ သမာဓိ မျဖစ္လွ်င္ ဥာဏ္မျဖစ္နုိင္၊ ဥာဏ္မျဖစ္လွ်င္ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ မေရာက္နုိင္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ေညာင္းတာ ပူတာစသည္႔ ေ၀ဒနာမ်ားကုိ အတတ္နုိင္ဆံုး သည္းခံမွတ္ေနရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနလွ်င္ ေတာ္ရံုတန္ရံုေ၀ဒနာမ်ား ေပ်ာက္သြားၾကလိမ္႔မည္။ သမာဓိဥာဏ္အားေကာင္းသည္႔အခါ အင္မတန္ၾကီးက်ယ္သည္႔ေ၀ဒနာမ်ားပင္ ေပ်ာက္သြားတာကုိ ေတြ႔ၾကရပါလိမ္႔မည္။ အေတာ္ၾကာေအာင္မွတ္ေနပါလ်က္ မေပ်ာက္နုိင္ဘဲ မေနသာေတာ႔၍ ေနရာျပင္ခ်င္စိတ္ခဏခဏေပၚေနလွ်င္ ေနရာျပင္နုိင္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အမွတ္နွင္႔ ေနရာျပင္ရမည္။ ျပင္ခ်င္ေတာ႔ ”ျပင္ခ်င္တယ္”၊လက္ၾကြေတာ႔ ”ၾကြတယ္”၊ေရြ႔ေတာ႔ ”ေရြ႔တယ္”၊ စသည္ျဖင္္႔ ျဖည္းျဖည္းျပင္ရင္း ျဖစ္ေပၚသမွ်အမူအရာအားလံုးကုိမွတ္ရမည္။ ေနရာျပင္ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔မွတ္ေနရင္း တစ္ေနရာရာက ယားလာလွ်င္ ယားသည္႔ေနရာကုိ စိတ္စုိက္ျပီး ”ယားတယ္၊ယားတယ္”ဟုမွတ္၊ အၾကိမ္ၾကိမ္မွတ္ပါလ်က္ မေပ်ာက္လုိ႔ အယားေဖ်ာက္ခ်င္လွ်င္ ”ေဖ်ာက္ခ်င္တယ္၊ေဖ်ာက္ခ်င္တယ္” ဟု မွတ္၊ အယားေဖ်ာက္ရန္ လက္ၾကြလာလွ်င္ ”ၾကြတယ္၊ၾကြတယ္”၊ ေရြ႔လွ်င္ ”ေရြ႔တယ္”၊ယားသည္႔ေနရာကုိထိေတာ႔ ”ထိတယ္”၊ အယားေဖ်ာက္ေတာ႔ ”ေဖ်ာက္တယ္၊ေဖ်ာက္တယ္”၊ လက္ျပန္ေရြ႔ေတာ႔ ”ေရြ႔တယ္”၊ တစ္ေနရာရာကုိ ထိေတာ႔ ”ထိတယ္” မွတ္ရမည္။ ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ေနရမည္။ ဤသုိ႔ ဂရုစုိ္က္မွတ္ေနစဥ္ ကုိယ္ထဲ အခံခက္သည္႔ ေ၀ဒနာမ်ား အလုိလုိေပၚလာလိမ္႔မည္။ တရားမရွဳမွတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကား နည္းနည္းေလး ေညာင္းလာပူလာလွ်င္ အမွတ္အသိမရွိဘဲ ေရြ႔လုိက္ ျပင္လုိက္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ဆင္းရဲတာေတြ ထင္ထင္ရွားရွား မျဖစ္လုိက္ၾကရေပ။ ဤကား ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကုိ ဣရိယာပုထ္ (ေနပံုအမူအရာ) မ်ားက ဖံုးကြယ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေျပာင္းလဲ ေနထုိင္ပံုအမ်ိဳးမ်ိဳးက ဖံုးကြယ္ ဖံုးကြယ္သြား၍ လူမ်ား၏ ကုိယ္တြင္းမွာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား ရွိေနမွန္းမသိၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔လံုး တစ္ညလံုး ေနထုိင္ေကာင္းေနသည္ဟု ထင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ေယာဂီမ်ားကား ကုိယ္ထဲက တရားမ်ားကုိ အရွိအတုိင္း ျမင္ေအာင္ မွတ္ေနသျဖင္႔ ဒုကၡမ်ားကုိ ထင္ရွားစြာ ေတြ႔ျမင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိင္ရာက ထ မည္ၾကံလွ်င္လည္း ”ထခ်င္တယ္၊ထခ်င္တယ္” မွတ္၊ လက္ေျခေတြျပင္ေတာ႔ ”ၾကြတယ္၊ေရြ႔တယ္၊ ဆန္႔တယ္၊ ထိတယ္၊ ေထာက္တယ္” စသည္ျဖင္႔ အစဥ္အတုိင္းမွတ္လ်က္ ျဖည္းျဖည္းေလးထျပီး အမူအရာတုိင္းကုိ သိေအာင္မွတ္ရမည္။ ျမန္ျမန္ျပဳမူလွ်င္ ေလ႔က်င္႔စ သတိဥာဏ္ကေလးျဖင္႔ မွီေအာင္ မွတ္နုိင္ေတာ႔မည္ မဟုတ္ေပ။ ထုိသုိ႔ ထျပီး၍ ရပ္မိသည္႔အခါ ”ရပ္တယ္၊ရပ္တယ္” ဟု မွတ္၊ ဟုိသည္ၾကည္႔မိျပန္လွ်င္ ”ၾကည္႔တယ္၊ျမင္တယ္၊ ၾကည္႔တယ္၊ ျမင္တယ္” ဟု မွတ္။ သြားသည္႔အခါ ေျခလွမ္းကို မွတ္ရဦးမည္။ ညာဘက္ေျခက လွမ္းလွ်င္ ”ညာလွမ္းတယ္”၊ ဘယ္ဘက္ေျခက လွမ္းလွ်င္ ”ဘယ္လွမ္းတယ္” ဟူ၍ ေျခၾကြသည္က စျပီး ေျခခ်သည္အထိ ေရြ႔ေရြ႔သြားသည္႔ အမူအရာကုိ အစဥ္အတုိင္းသိေအာင္မွတ္ရမည္။ ”ညာလွမ္းတယ္၊ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာလွမ္းတယ္၊ဘယ္လွမ္းတယ္” ဟူ၍ တစ္လွမ္း တစ္လွမ္း တစ္ခါ တစ္ခါ မွတ္ရမည္။ ဤကား ျမန္ျမန္သြားသည္႔အခါ ခပ္ေ၀းေ၀းသြားရသည္႔အခါ မွတ္ပံုတည္း။ ျဖည္းျဖည္းသြားသည္႔အခါ၊ စၾကၤံေလွ်ာက္သည္႔အခါ ေျခတစ္လွမ္းတြင္ သံုးပုိင္းရွိသည္။ ေျခၾကြတာက တစ္ပုိင္း၊ လွမ္းတာက တစ္ပုိင္း၊ ေျခခ်လုိက္တာက တစ္ပုိင္း ျဖစ္သည္။ ထုိတြင္ ၾကြတာနွင္႔ ခ်တာ နွစ္ပုိင္းကုိ စျပီး မွတ္ရမည္။ ေျခၾကြေတာ႔ ”ၾကြတယ္” ဟု ၾကြတက္လာပံုကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ သိေအာင္မွတ္ရမည္။ နင္းခ်လုိက္ေတာ႔ ”ခ်တယ္” ဟု တေရြ႔ေရြ႔ ေျခက်သြားပံုကုိ သိေအာင္မွတ္ရမည္။ ”ၾကြတယ္၊ခ်တယ္၊ၾကြတယ္၊ခ်တယ္” ဟူ၍ ေျခတစ္လွမ္း တစ္လွမ္း ကုိ နွစ္ခ်က္ နွစ္ခ်က္ မွတ္ရမည္။ နွစ္ရက္ေလာက္ မွတ္ျပီးက လြယ္ကူျပီး က်င္႔သားရလာလိမ္႔မည္။ ထုိအခါ သံုးခ်က္မွတ္ရမည္။ ”ၾကြတယ္၊လွမ္းတယ္၊ခ်တယ္”၊ ”ၾကြတယ္၊လွမ္းတယ္၊ခ်တယ္” ဟု သံုးခ်က္ သံုးခ်က္ မွတ္သြားရမည္။ ၾကြတက္လာသည္႔ အမူအရာ၊ တေရြ႔ေရြ႔လွမ္းေနသည္႔အမူအရာ၊ တျဖည္းျဖည္း ပိက်သြားသည္႔ အမူအရာမ်ားကုိသိေအာင္ ရွဳမွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔သြားေနစဥ္ ထုိင္ခ်င္လာလွ်င္ ”ထုိင္ခ်င္တယ္၊ထုိင္ခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ လွမ္းၾကည္႔မိလွ်င္ ”ၾကည္႔တယ္၊ျမင္တယ္” ဟုမွတ္၊ထုိင္မည္႔ေနရာသုိ႔ သြားလွ်င္ ”ၾကြတယ္၊ခ်တယ္” ”ၾကြတယ္၊ခ်တယ္” မွတ္၍သြားရမည္။ ထုိင္မည္႔ေနရာေရာက္၍ ရပ္လွ်င္ ”ရပ္တယ္၊ရပ္တယ္” ဟုမွတ္၊ လွည္႔လွ်င္ ”လွည္႔တယ္၊လွည္႔တယ္” မွတ္၊ ထုိင္ခ်င္စိတ္ေပၚလာလွ်င္ ”ထုိင္ခ်င္တယ္၊ထုိင္ခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ ထုိင္ခ်လုိက္ေတာ႔ ကုိယ္ၾကီးေလးေလးျပီး က်သြားတာကို စူးစုိက္လွ်က္ ”ထုိင္တယ္၊ထုိင္တယ္၊ထုိင္တယ္” ဟုမွတ္၊ထုိင္မိ၍ လက္ေျခေတြကုိျပင္လွ်င္လည္း ေရြ႔လွ်င္ ”ေရြ႔တယ္”၊ ေကြးလွ်င္ ”ေကြးတယ္”၊ ဆန္႔လွ်င္ ”ဆန္႔တယ္” ဟူ၍ အမူအရာတုိင္းကုိ တစ္ခုမက်န္ မွတ္ရမည္။ ဘာမွ် အျပဳအျပင္မရွိဘဲ ျငိမ္ေနျပီဆုိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္၊ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟု မွတ္ေနရမည္။ လွဲအိပ္ခ်င္လွ်င္လည္း ”အိပ္ခ်င္တယ္၊အိပ္ခ်င္တယ္” ဟု မွတ္၊ လွဲအိပ္ကာနီး လက္ေျချပင္တာမ်ားကုိလည္း အကုန္လံုးမွတ္ရမည္။ လက္ၾကြေတာ႔ ”ၾကြတယ္”၊ ေရြ႔လွ်င္ ”ေရြ႔တယ္”၊ ေထာက္လွ်င္ ”ေထာက္တယ္”၊ ကုိယ္ၾကီးက ယိမ္းလာလွ်င္ ”ယိမ္းတယ္၊ယိမ္းတယ္”၊ ေျခဆန္႔လွ်င္ ”ဆန္႔တယ္၊ဆန္႔တယ္”၊ လွဲအိပ္လုိက္သည္႔အခါက်ေတာ႔ ”အိပ္တယ္၊အိပ္တယ္” ဟုမွတ္ျပီး ျဖည္းျဖည္းျခင္း လွဲအိပ္သြားရမည္။ ဟုိဘက္ သည္ဘက္ေစာင္းလွ်င္လည္း ”ေစာင္းတယ္၊ေစာင္းတယ္” ဟုမွတ္ရမည္။ ဘာမွ် အျပဳအျပင္မရွိ ျငိမ္ေနျပီဆုိလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ဟုမွတ္ေနရမည္။ဤသုိ႔မွတ္ေနတုန္း စိတ္ကလြင္႔သြားလွ်င္ ထုိင္တုန္း က မွတ္သလို လြင္႔လွ်င္ ”လြင္႔တယ္”၊ ေရာက္လွ်င္ ”ေရာက္တယ္”၊ ၾကံလွ်င္ ”ၾကံတယ္” စသည္ျဖင္႔မွတ္ရမည္။ စိတ္သည္ တစ္ခ်က္ နွစ္ခ်က္မွတ္လုိက္လွ်င္ ေပ်ာက္သြားတတ္၏။ ထုိအခါ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” ျပန္မွတ္ေနရမည္။ အမွတ္ကုိ လႊတ္ျပီးမအိပ္ရေပ။ မွတ္ရင္း မွတ္ရင္း အိပ္ေပ်ာ္သြားေစရမည္။ အမွတ္က နုိင္လွ်င္ အိပ္မေပ်ာ္ဘဲ ေနတတ္သည္။ အိပ္ခ်င္တာနုိင္လွ်င္လည္း အိပ္ေပ်ာ္သြားတတ္သည္။ အိပ္ခ်င္လွ်င္လည္း ”အိပ္ခ်င္တယ္၊အိပ္ခ်င္တယ္”၊ မ်က္စိေမွးလာလွ်င္ ”ေမွးတယ္၊ေမွးတယ္”၊ ေလးလာလွ်င္ ”ေလးတယ္၊ေလးတယ္” ဟုမွတ္၊ အားထုတ္စမွာ လွဲအိပ္တာ မမ်ားေစရေပ။ ထုိင္မွတ္၊ စၾကၤံမွတ္တာက မ်ားေစရမည္။ ေယာဂီသည္ အိပ္ေပ်ာ္သြားလွ်င္ ဘာကုိမွ် အမွတ္မရေတာ႔ေပ။ ေယာဂီ နားေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ တကယ္တမ္းတရားအားထုတ္လွ်င္ သံုးနာရီ ေလးနာရီထက္ပုိျပီး အိပ္မေနသင္႔ေပ။ ေလးနာရီအိပ္လွ်င္ ေကာင္းေကာင္းလံုေလာက္ပါသည္။ အိပ္ေပ်ာ္ရာက နုိးလာလွ်င္ နုိးကတည္းက ”နုိးတယ္၊နုိးတယ္” ဟု မွတ္ျပီးလွ်င္ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္”ဆက္မွတ္ရမည္။ အသံၾကားလွ်င္ ”ၾကားတယ္၊ၾကာတယ္” မွတ္၊ ျပီးေတာ႔ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္” မွတ္၊ ဟုိဘက္သည္ဘက္ ေစာင္းတာ ျပင္တာေတြကုိလည္း ျပဳျပင္ခ်င္သည္႔ စိတ္ကူးကေလးကစျပီး ”ျပင္ခ်င္တယ္၊ျပင္တယ္၊ေစာင္းခ်င္တယ္၊ေစာင္းတယ္၊ လွည္႔ခ်င္တယ္၊လွည္႔တယ္၊ ေကြးခ်င္တယ္၊ေကြးတယ္” စသည္ျဖင္႔မွတ္ရမည္။ ဘယ္အခ်ိန္ ရွိလိမ္႔မလဲ ဟု စဥ္းစားလွ်င္လည္း ”စဥ္းစားတယ္” ဟုမွတ္ရမည္။ အိပ္ရာက ထဖုိ႔ၾကံလွ်င္ ”ထခ်င္တယ္၊ထခ်င္တယ္” ဟုမွတ္၊ လက္ေျချပင္တာ၊ေခါင္းေထာင္ျပီး ထလာတာမ်ားကုိလည္း ”ျပင္တယ္၊ျပင္တယ္”၊ ”ထတယ္၊ထတယ္”၊ ထုိင္ေတာ႔ ”ထုိင္တယ္”၊ လက္ေျချပင္တာမ်ားကုိလည္း ”ျပင္တယ္၊ျပင္တယ္” ဟု မွတ္၊ ျငိမ္ျငိမ္ေလး ထုိင္ေနျပီ ဆုိေတာ႔ ”ေဖာင္းတယ္၊ပိန္တယ္”ျပန္မွတ္။မ်က္နွာသစ္၊ေရခ်ိဳးစဥ္မွာလည္းမွတ္နုိင္သမွ် မွတ္ရမည္။အ၀တ္အစား ၀တ္တာ၊ အိပ္ရာေနရာျပင္တာ၊ တံခါးပိတ္တာ၊ဖြင္႔တာမ်ားကုိလည္ အားလံုးမွတ္ရမည္။ ထမင္းစားသည္႔အခါ ထမင္းပြဲၾကည္႔တာက စျပီး ”ၾကည္႔တယ္၊ျမင္တယ္”မွတ္။ ထမင္းပြဲဆီ လက္လွမ္းလွ်င္ ”လွမ္းတယ္၊လွမ္းတယ္”၊ ထမင္းနွင္႔လက္ ထိေတာ႔ ”ထိတယ္”၊ ထမင္းစုလ်င္ ”စုတယ္”၊ ထမင္းလုတ္ျပင္ေတာ႔ ”ျပင္တယ္”၊ ထမင္းလုတ္ကုိ ဆုပ္ကုိင္ေတာ႔ ” ကုိင္တယ္၊ကုိင္တယ္”၊ ထမင္းလုတ္ကို ေျမွာက္ျပီး ယူလာေတာ႔ ”ယူတယ္၊ယူတယ္”၊ ေခါင္းငံု႔ေတာ႔ ”ငံု႔တယ္”၊ ခြ႔ံေတာ႔ ”ခြံ႔တယ္”၊ လက္ျပန္ခ်ေတာ႔ ”ခ်တယ္”၊ ပန္းကန္ျပားနွင္႔ထိေတာ႔ ”ထိတယ္”၊ေခါင္းျပန္ေထာင္ေတာ႔ ”ေထာင္တယ္”၊ ၀ါးတဲ႔အခါ အခ်က္တုိင္းကုိ ”၀ါးတယ္၊၀ါးတယ္” အရသာကုိ သိေတာ႔ ”သိတယ္၊သိတယ္”၊ ေကာင္းလွ်င္ ”ေကာင္းတယ္ ေကာင္းတယ္”၊ မ်ိဳခ်လုိက္ေတာ႔ ”မ်ိဳတယ္၊မ်ိဳတယ္” ဟုမွတ္။ ဤကား ထမင္းတစ္လုတ္စားတုန္း မွတ္ပံုတည္း။ ေနာက္ထမင္းလုတ္မ်ားကိုလည္း ထုိနည္းအတုိင္းမွတ္ရမည္။ ဟင္းရည္ ေသာက္လွ်င္လည္း ၾကည္႔တာ ျမင္တာ လက္လွမ္းတာ ဇြန္းကုိင္တာ ေကာ္တာ ခပ္တာ ယူလာတာ ေသာက္တာ မ်ိဳတာ အကုန္လံုး သူ႔အမည္အတုိင္းမွတ္ရမည္။ မွတ္ခါစတြင္ မမွတ္လုိက္တာ ေမ႔သြားတာေတြ မ်ားစြာရွိလိမ္႔မည္။ က်င္႔သားရလာသည္႔အခါမွ အကုန္လံုး ေစ႔စပ္ေအာင္ မွတ္နုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ေရွးက ဘုရား ရဟႏၲာမ်ား နိဗၺာန္သြားျခင္းသည္ ဤ၀ိပႆနာလမ္းကခ်ည္း သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာမပါဘ နိဗၺာန္ကုိ မသြားနုိင္ၾက။ တရားနာေနရင္း မဂ္ဖုိလ္ နိဗၺာန္ရေရာက္သည္ဆုိရာ ၌ နည္းနည္းေတာ႔ ရွဳမွတ္သြားေသးသည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ၀ိပႆနာဟူသည္ ဘုရား ရဟႏၲာ အရိယာမ်ား၏ နိဗၺာန္သြား လမ္းမၾကီးျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ အျပည္႔အစံုအားထုတ္ျပီး နိဗၺာန္ကုိ မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ျဖင္႔ လ်င္ျမန္စြာ ဆုိက္ေရာက္၍မ်က္ေမွာက္ ျပဳနုိင္ၾကပါေစကုန္သတည္း။
မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ၀ိပႆနာရွဳနည္း။
တရားအားမထုတ္ခင္ ၾကိဳတင္ျပဳလုပ္ရမည္႔ အမွဳကိစၥ(၅)မ်ိဳးရွိသည္-
၁။ တရားအားထုတ္စဥ္အတြင္း မိမိကိုယ္ကုိ ဘုရားအားလွဴပါ၏ ဟု လွဴထားရမည္။
၂။ ဆရာမိဘတုိ႔ကုိ ကံသံုးပါးျဖင္႔ ျပစ္မွားမိခဲ႔ပါက ထုိအျပစ္တုိ႔ ေပ်ာက္ေစျခင္းငွာ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ကန္ေတာ႔ပါ၏ ဟု ဆုိ၍ ကန္ေတာ႔ရမည္။
၃။ ကုိယ္ေစာင္႔နတ္၊ အိမ္ေစာင္႔နတ္၊ ျမိဳ႔ေစာင္႔နတ္၊သာသနာေစာင္႔နတ္နွင္႔တ ကြ၊ သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစဟု ေမတၱာပုိ႔ရမည္။
၄။ေရွးဘ၀ယခုဘ၀ျပဳသမွ်ကုသုိလ္ဒါနတုိ႔သည္ငါအလုိရွိေသာမဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္သုိ႔ေရာက္ ေစျခင္းငွာ လ်င္ျမန္စြာေက်းဇူးျပဳပါေစသတည္းဟု ဆုိရမည္။
၅။ ငါသည္ဘ၀မ်ားစြာက ေသခဲ႔လွျပီ။ယခုဘ၀မေသခင္မွာ တရားအားထုတ္မွပဲ ဟု ေသျခင္းတရားကုိ ပြါးမ်ားရမည္။
သမာဓိရရံုေလာက္သာ သမထကကုိအားထုတ္ျပီး သမာဓိရလွ်င္ ၀ိပႆနာေျပာင္း၍ အားထုတ္ရမည္။ ၀ိပႆနာေျပာင္းျခင္းဟူသည္ သမထ(သမာဓိ)လမ္းမွ ၀ိပႆနာ(ပညာ)လမ္းသုိ႔ စိတ္လႊတ္ျပီး ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ျဖစ္ပ်က္မွဳလကၡဏာကုိ ဆင္ျခင္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ တရားအားထုတ္ရန္ တင္ပလႅင္ေခြထုိင္ရမည္။ ခါးကုိေရွ႔မငုိက္၊ ေနာက္မငုိက္၊ ေဘးမေစာင္းေစဘဲ ေျဖာင္႔ေျဖာင္႔မတ္မတ္ ထားရမည္။ ကုိယ္ကုိေတာင္႔မထားဘဲ ခပ္ေလ်ာ႔ေလ်ာ႔ထုိင္ရမည္။ ေျခေထာက္ခ်င္းဖိညွပ္မထားဘဲ ၾကာၾကာထုိင္နုိင္ေသာနည္းျဖင္႔ထုိင္ရမည္။ ေယာဂီသည္ နွစ္သက္ရာ ဣရိယာပုထ္(အိပ္ ထုိင္ ရပ္ သြား)ျဖင္႔ ထုိင္နုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိင္ျခင္း ဣရိယာပုထ္က သမာဓိကုိ ရလြယ္ေစသည္။ ယင္းေနာက္ ၀င္သက္ထြက္သက္ကုိ မွန္မွန္ ရွဴရွိဳက္ရမည္။ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျမန္ျမန္ ရွဴရွိဳက္လွ်င္ မိမိကုိယ္ကုိ ညွဥ္းဆဲရာ က်လိမ္႔မည္။ သို႔ျဖစ္၍ မွန္မွန္ နွင္႔ ေလ ကုိ ၀ ေအာင္ရွဴရမည္။ နွာသီးဖ်ား၊ အထက္နွဳတ္ခမ္း၊ ရင္ညႊန္႔ ၾကိဳက္ရာ ေနရာမွာ စိတ္ကုိထားရမည္။ သတိမလစ္ေစဘဲ ၀င္ေလထြက္ေလ ထိတာကုိ သိသိေနေစရမည္။ အျခား ဘယ္အာရံုကုိမွ် စိတ္မေရာက္ေစရပါ။ ၀င္ေလ ထြက္ေလ ရွဴသည္႔အခါ နွာေခါင္းျဖင္႔ ရွဴရမည္။ ပါးစပ္က ရွဴရမည္။ နွာေခါင္းက ရွဴသည္႔အခါ ဘယ္ဘက္က ရွဴတယ္၊ ညာဘက္က ရွဴတယ္ဆုိတာေတြကုိ လုိက္ေနရန္မလုိ။ သမာဓိရဖုိ႔သာလုိသည္။ ၀င္ေလ ကုိရွဴသည္႔အခါ နွာသီးဖ်ားအစ၊ ရင္ညႊန္႔အလယ္၊ ခ်က္အဆံုး ၀င္ေလ ေရာက္တာကုိသိရမည္။ ေလကုိထုတ္သည္႔အခါလည္း ခ်က္အစ ရင္ညြန္႔အလယ္၊နွာသီးဖ်ားအဆံုး ထြက္ေလကုိသိရမည္။ ထုိသုိ႔ အသိကုိ လုိက္ျပီး အားထုတ္လွ်င္ သမာဓိရနုိင္သည္။ (၁၅)မိနစ္မွ်နွင္႔ပင္ သမာဓိကုိ ထူေထာင္နုိင္သည္။ ထုိသုိ႔ ရွဳ ရွိဳက္ေနရာတြင္ ရွဴရွိဳက္တာက ရုပ္၊ရွဴရွိဳက္ေနမွဳကုိသိတာက နာမ္ဟု သိျခင္းသည္ နာမရူပပရိေစၧဒ(ရုပ္နာမ္ကုိ ခြဲျခားသိမွဳ) ဥာဏ္ျဖစ္သည္။ ၀ိသုဒၶိလုိ ေျပာရလွ်င္ ဒိ႒ိ၀ိသုဒၶိ(အျမင္စင္ၾကယ္ျခင္း)ျဖစ္သည္။အာရုံနွင္႔ သိမွတ္စိတ္ကုိ တည္႔ေနေအာင္ ရွဳမွတ္ရမည္။ စဥ္းစား ေတြးၾကံမွဳ မျပဳရ၊အျခားအာရံု၀င္မလာေအာင္ထိန္းရမည္။ ဤသုိ႔ျဖင္႔ သမာဓိအားေကာင္းလာသည္႔အခါ ၀ိပႆနာကုိ ေျပာင္းျပီး ရွဳမွတ္ရမည္။ ၀ိပႆနာဟူသည္ နာမ္ရုပ္လကၡဏာျဖစ္ေပၚမွဳကုိ ဆင္ျခင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤခႏၶာသည္ ပဋိသေႏၶက စျပီး ေသသည္႔တုိင္ေအာင္ မျပတ္မစဲထပ္တလဲလဲ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္။ တရားထုိင္တာ ၾကာလာလွ်င္ ရုပ္ေဖါက္ျပန္ျပီး ေ၀ဒနာေပၚလာတတ္သည္။ ေညာင္းလာလွ်င္ေညာင္းတာ၊ေညာင္းမွန္းသိတာ နွစ္မ်ိဳးကုိ ျဖစ္ျပီးပ်က္သြားတာပဲဟု သိရမည္။ ထုိသုိ႔သိသည္႔အခါ ေညာင္းသည္႔ရုပ္နွင္႔ ေညာင္းမွန္းသိသည္႔စိတ္ မရွိေတာ႔ဘဲ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သြားကုန္ျပီဟု ေနာက္ဥာဏ္က သိရမည္။ ေညာင္းတာကုိျပဳျပင္မေပးသမွ် ေျပာင္းေရြ႔ ျပဳျပင္ခ်င္စိတ္ေပၚလာလိမ္႔မည္။ ထုိအခါ ဆန္႔ခ်င္ ေကြးခ်င္ ေျပာင္းခ်င္ ေရြ႔႔ခ်င္စိတ္ျဖစ္တာကုိ သိမွတ္ပါ။ ထုိသုိ႔သိခ်ိန္ ထိုဆန္႔ခ်င္ ေကြးခ်င္ေသာ ရုပ္နာမ္မ်ား မရွိေတာ႔တာကုိ ထပ္ျပီးသိမွတ္ပါ။ ဤသုိ႔သိေနတုန္း အသံတစ္ခု ၾကားလုိက္လွ်င္ ၾကားျပန္ျပီဟု သိမွတ္ပါ။ တစ္ခုခုေပၚလာတုိင္း ေပၚလာတုိင္း သိျပီး ျဖစ္ျပီး ပ်က္သြား ေပ်ာက္သြားပါကလားဟု သိရမည္။ ဤသုိ႔ အသိတရားေတြ က်ဲေနရာကေန စိပ္သည္ထက္ စိ္ပ္လာတာကုိ ဥာဏ္ျဖင္႔မွတ္ပါ။ တျဖည္းျဖည္းရုပ္နာမ္ေတြ တစ္ခုျပီးတစ္ခုျဖစ္ျပီး ပ်က္သြားတာကုိ သတိျဖင္႔ စုိက္ၾကည္႔ကေတြ႔လိမ္႔မည္။ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ-ဟု ပါဠိလုိ ရြတ္မေနဘဲ ျဖစ္ျပီး ပ်က္သြားပါကလားဟု တစ္ခုတည္းကုိသာ သတိျဖင္႔ စုိက္ျပီးၾကည္႔ေနလွ်င္ ဆင္းရဲသည္႔သေဘာ၊ အစုိးမရသည္႔သေဘာကုိ ပုိျပီးထင္ျမင္လာလိမ္႔မည္။ ဤသုိ႔မိမိခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚတုိင္း ေပၚတုိင္း ျဖစ္ပ်က္ေတြကုိ ရွဳၾကည္႔ဖန္မ်ားလာလွ်င္ မိမိခႏၶာကုိယ္ကုိ ရြ႔ံမုန္းလာစိတ္၊ စြန္႔လႊတ္ခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာလိမ္႔မည္။ ျဖစ္ပ်က္ ဒုကၡ နွင္႔မကင္းနုိင္ဘဲ အုိ နာ ေသ ဒုကၡမ်ား နွင္႔ ေတြ႔ၾကံဳရဦးမည္ဟု ေၾကာက္ရြံ႔ျပီး မိမိခႏၶာကုိယ္ကုိ ရြံ႔မုန္းလာလိမ္႔မည္။ ျဖစ္ပ်က္ကုိ ရွဳဖန္မ်ားလာလွ်င္ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟ မ်ားတျဖည္းျဖည္း ေခါင္းပါးျပီး ေနာက္ဆံုးလြင္႔ေပ်ာက္ ခန္းေျခာက္သြားသည္အထိျဖစ္ပ်က္ဆံုးေအာင္ ပြါးမ်ားအားထုတ္ရမည္။ ျဖစ္ပ်က္ ရွဳဖန္မ်ားလာလွ်င္ ရုပ္နာမ္ကုိခြဲျခားသိသည္႔ နာမရူပ ပရိေစၧဒဥာဏ္၊ဤရုပ္နာမ္သည္ အေၾကာင္းတရားေၾကာင္႔ျဖစ္ေပၚလာေသာ အက်ိဳးတရား ျဖစ္ျပီး၊အေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ပ်က္၊ အက်ိဳးလည္း ျဖစ္ပ်က္ ဟုဆင္ျခင္ကာ အေၾကာင္းကုိသိမ္းဆည္းသိျမင္နုိင္ေသာ ပစၥယပရိဂၢဟဥာဏ္၊ ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ျဖစ္ပ်က္ပံုကုိ မျမဲ ဆင္းရဲ အစုိးမရ ဟု ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေသာ သမၼသနာဥာဏ္၊ ျဖစ္ဆဲ ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ခဏမစဲ တသဲသဲ ျဖစ္ပ်က္ေနမွဳကုိ ရွဳျမင္ေသာ ဥဒယဗၺယဥာဏ္၊ ထုိသုိ႔ ရွဳဖန္မ်ားလာသည္႔အခါ အပ်က္ကုိသာ သိျမင္ေသာ ဘဂၤဥာဏ္၊ ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ပ်က္မွဳ ခ်ဳပ္မွဳကုိသာ ျမင္ေနသျဖင္႔ ေၾကာက္ဖြယ္ေဘးၾကီး ဟု ထင္ျမင္ေသာ ဘယဥာဏ္၊ ခ်ဳပ္ပ်က္မွဳ စေသာအျပစ္ေတြကုိသာ ျမင္ေသာ အာဒီန၀ဥာဏ္၊ ရုပ္နာမ္ခႏၶာကုိယ္ကုိျငီးေငြ႔ေသာ နိဗၺိဒါဥာဏ္၊ ထုိရုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္လုိေသာ မုစၥိတုကမ်တာဥာဏ္၊ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ မျမဲ ဆင္းရဲ အစုိးမရမွဳကုိ အလြန္ထင္ျမင္ေသာ ပဋိသခၤါဥာဏ္၊ ရုပ္နာမ္ သခၤါရ တုိ႔ကုိ မခ်စ္ မမုန္း လ်စ္လ်ဴရွဳေသာ သခၤါရုေပကၡာဥာဏ္၊ေရွ႔ဥာဏ္ ေနာက္ဥာဏ္တုိ႔ကုိ မျမဲ ဆင္းရဲ အစုိးမရေသာ သေဘာျဖင္႔ အစ မွ အဆံုး၊ အဆံုးမွ အစ ေရွ႔ျပန္ ေနာက္ျပန္ ရွဳပြါးသည္႔အခါ နွစ္ဥာဏ္လုံးသင္႔ေလ်ာ္ေသာ အနုေလာမဥာဏ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာလိမ္႔မည္။ ဤသုိ႔ စသည္ျဖင္႔ ဥာဏ္စဥ္အဆင္႔ဆင္႔တက္ျပီး မဂ္ဥာဏ္ဖုိလ္ဥာဏ္ရကာ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳနုိင္ၾကေပလိမ္႔မည္။
ဘ၀သံသရာစက္၀ိုင္း
0 comments:
Post a Comment