ဒါနအေၾကာင္း(၁)

တခါက ရဟန္းႏွစ္ပါးရိွတယ္။ တစ္ပါးက "မိမိအားလွ်ဴတန္းေသာ ဆြမ္းကုိ မိမိတန္သေလာက္သာ လက္ခံ၍ ေရာင္ရဲျခင္းကုိ က်င့္ရာ၏" ဟူ၍ ေရာင္ရဲျခင္းအက်င့္ကုိ က်င့္ၾကံေတာ္မူတယ္။ ေနာက္တစ္ပါးက "မိမိအားလွ်ဴတန္းေသာဆြမ္းအား အျခားေသာရဟန္းမ်ားကုိ ေ၀မွ်လွ်ဴတန္းျခင္းအားျဖင့္ဒါနအမူကုိလညး္ က်င့္ရာ၏" ဟူ၍ လွ်ဴတန္းျခင္းဒါနကုိ အျမဲျပဳ၍က်င့္ၾကံေတာ္မူ၏။
ရဟန္းနွစ္ပါးဟာ ႏွစ္ခုစလုံးဟာ ျမတ္ေသာ အမူခ်ည္းျဖစ္ေန၍၊တစ္ေယာက္အယူကုိတစ္ေယာက္ ျပန္လည္မေခ်ပနုိင္ၾကပဲ၊ စုတိေသာအခါ၊ ႏွစ္ေယာက္စလုံး နတ္ျပည္မွာျဖစ္ၾက၍၊ လွ်ဴတန္းျခင္းကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ရဟန္းဟာ၊ မလွ်ဴတန္းခဲ့တဲ့ရဟန္းထက္ ပုိျပီး အေဆာင္အေရာင္ အေျခြအရံ ပုိမ်ားတဲ့ နတ္သားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

နတ္ျပည္မွ စုေတေတာ့ လွ်ဴတန္းမူကုိ ျပဳခဲ့တဲ့ ရဟန္းဟာမင္းရဲ ့သားေတာ္ျဖစ္ျပီး၊ လွ်ဴတန္းမူ မျပဳခဲ့တဲ့ ရဟန္းကေတာ့ မင္းအေစခံရဲ ့သားျဖစ္ၾကျပီး၊ တခန္းထဲ အတူတူ အိပ္စက္ေစျခင္းခံရခ်ိန္မွာ..မင္းရဲ ့သားေတာ္ကထီးျဖဴေအာက္မွာလဲေလ်ာင္းေနရာကေန.."သူငယ္ခ်င္းမင္းရဟန္းဘ၀က...ငါေျပာတာနားမေထာင္ခဲ့လို ့ခုေတာ့ ထီးျဖဴေအာက္မေနရေတာ့ဘူး"လုိ့ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီမွာ "အမယ္...မင္းေျပာတဲ့ ထီးျဖဴဆုိတာလည္းဓာတ္ၾကီးေလးပါးပါပဲကြာ" လုိ့ ျပန္ေျပာပါတယ္။အဲဒီလုိ ေမြးကင္းစ ကေလးႏွစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္ေျပာေနၾကတာကုိဘုရင့္သမီး အမေတာ္ကၾကားေတာ့့" ဘုရား..ဘုရား ကေလးႏွစ္ေယာက္ ခုမွေမြးကင္းစ ရိွေသးတယ္။ဓာတ္ေတြဘာေတြေျပာေနၾကပါလား။ သူမ်ားၾကားသြားမွ ရူးေနၾကတယ္ထင္ဦးမယ္။ မျဖစ္ေခ်ဘူး"ဆုိျပီး၊အဲဒီအေၾကာင္းကုိ ျမတ္စြာဘုရားစီသြားေလွ်ာက္ထားေတာ့မွ...ဗုဒၶကအတိတ္ဇာတ္ေၾကာင္းနဲ ့တကြ လွ်ဴတန္းျခင္းရဲ ့အက်ိဳးမ်ားကုိ ခုလုိေဟာေျပာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္...

လွ်ဴတန္းျခင္း၏ အက်ိဳးမ်ား
- ယခုဘ၀၌ ပင္ လူအမ်ား၏ ခ်စ္ခင္ၿမတ္ႏုိးမူကုိ ခံရၿခင္း၊
-သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ ခ်ီးေၿမွာက္မူကုိ ရရွိၿခင္း၊ဂုဏ္သတင္းေးက်ာ္ၾကားၿခင္း၊
ပရိသတ္အလယ္၌ ရဲရင့္ၿခင္း
-ေသလြန္ေသာအခါ၌သုဂတိသုိ႔ ေရာက္ရိွျခင္း
-ၿဖစ္ေလရာဘ၀တုိင္းတြင္ အသက္ရွည္ၿခင္း၊ အဆင္းလွၿခင္း၊ ခ်မ္းသာၾကီးၿခင္း
ခြန္အားၾကီးၿခင္း၊ အၿခံအရံေပါမ်ားၿခင္း စေသာအက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားခံစားရ၏။

လွဴတန္းျခင္း(၃)မ်ိဳး
-မိမိ၏ပိုင္ဆုိင္ေသာပစၥည္းဒါန၊
-မိမ္ိတတ္ထားေသာေလာကီအတတ္ပညာကိုသင္ၾကားေပးလွဴျခင္းဒါန၊
-မိမိသိထားေသာေလာကုတၱရာဆုိင္ရာဓမၼအသိကိုေပးလွဴျခင္းဒါန၊

ဗုဒၶအလိုက်ဒါနျပဳနည္း....
၁။ ဘုရား ၊ တရား ၊ သံဃာ အေပၚ၌ သဒၶါတရားျပည့္၀စြာလွဴျခင္း၊
၂။အလွဴခံပုဂၢိဳလ္္အားရိုရိုေသေသလွဴျခင္း၊
၃။အလွဴခံပုဂၢိဳလ္၏လိုအပ္မႈကိုလွဴျခင္း၊
၄။လွဴၿပီး၀တၳဳကို မႏွေမွ်ာျခင္း၊
၅။မိမိအလွဴေၾကာင့္အျခားသူတို႕အားမထိခိုက္ျခင္း။

လွဴတန္းပုံ (၈) မ်ိဳး
၁။ အာသဇၨဒါန - ေရာက္ဆဲခဏ၌ ေပးလွဴျခင္း၊
၂။ ဘယဒါန - သူတစ္ပါးတို႕ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းေဘး ၊ အပါယ္ေဘးတို႕ကို ေၾကာက္ရြံ႕၍လွဴျခင္း၊
၃။ အတီတာေပကၡဒါန - ငါ့အား ပစၥည္း၀တၳဳုကို ေပးဘူူးေသာသူဟု ႏွလံုးသြင္း၍ ေပးလွဴျခင္း၊
၄။ အနာဂတာေပကၡဒါန - ဤပုဂိၢိဳလ္အား ယခုလွဴလွ်င္ ေနာင္ငါ့အား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ၀တၳဳကို ေပးလတၱံ႕........ ဟုႏွလံုးသြင္း၍ေပးလွဴျခင္း၊
၅။ သာဟုဒါန - ဒါနဟူသည္ ပညာရွိတို႕ ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာေၾကာင့္ ေကာင္း၏ဟု ႏွလံုးသြင္း၍ ေပးလွဴျခင္း၊
၆။ နာရဟဒါန - စားႏိုင္ေသာသူသည္ ၊ မစားႏိုင္ေသာသူ ( မစားရသူ ) အားမေပးပဲ မေနထိုက္ဟု ေပးလွဴျခင္း ၊
၇။ အဗၻဳဂၢစၧဒါန - ဤအလွဴကိုေပးလွဴသည္ရွိေသာ္ ေကာင္းေသာေက်ာ္ေစာသံသည္ လႊမ္းမိုး၍ တက္လတၱံ႕ .. ဟုႏွလံုးသြင္း၍ေပးလွဴျခင္း၊
၈။ စိတၱာလကၤာရဒါန - ၀ိပႆနာ စိတ္၏တန္ဆာ အၿခံအရံ အက်ိဳးငွာ ေပးလွဴျခင္း။

ကာလဒါန ( ၅ ) ပါး
၁။ အာဂႏၱဳက ဒါန ... ဧည့္သည္ျဖစ္ေသာ ရဟန္းကိုလွဴျခင္း၊
၂။ ဂမိက ဒါန ... ခရီးသြားျဖစ္ေသာ ရဟန္းကိုလွဴျခင္း၊
၃။ ဂိလာန ဒါန ... နာဖ်ားေသာ ရဟန္းကိုလွဴျခင္း၊
၄။ ဒုဗၻိကၡဒါန ... ငတ္မြတ္ရွားပါးေသာ ကာလ၌ လွဴဒါန္းျခင္း၊
၅။ န၀သႆ န၀ဖလ ဒါန ... ေကာက္ဦး ၊ သစ္သီးဦးတို႕ကို လွဴဒါန္းျခင္း။


အလွဴခံပုဂိၢဳလ္(၁၄)ဦး
(၁)တိရစၧာန္
(၂)သီလမရွိေသာပုဂိၢဳလ္
(၃)သီလရွိေသာပုဂိၢဳလ္
(၄)စ်ာန္ရပုဂိၢဳလ္
(၅)ေသာတပတၱိမဂၢဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၆)ေသာတပတၱိဖလဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၇)သကဒါဂါမိမဂၢဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၈)သကဒါဂါမိဖလဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၉)အနာဂါမိမဂၢဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၁၀)အနာဂါမိဖလဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၁၁)အရမာတၱမဂၢဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၁၂)အရမာတၱဖလဠာန္ပုဂိၢဳလ္
(၁၃)ပေစၥကဗုဒၶါ
(၁၄)ျမတ္စြာဘုရားရွင္ တို႕ၿဖစ္ပါတယ္ ။

အက်ိဳးၾကီးေသာ ဒါနျဖစ္ရန္ -
အလွႈရွင္ဘက္မွရိွရမည့္ အဂၤါရပ္(၃)ရပ္
(၁) မလွႈမီ ေရွ႕အဖို႔က ၾကိဳတင္၀မ္းေျမာက္ျခင္း၊
(၂) လွႈဆဲအခါမွာ စိတ္ေစတနာေကာင္းစြာ ၾကည္လင္ျခင္း၊
(၃) လွႈဒါန္းျပီးေနာက္ နွစ္သက္၀မ္းေျမာက္ေသာစိတ္ရွိျခင္း

အလွဴခံဘက္မွရိွရမည့္ အဂၤါရပ္(၃)ရပ္
(၁) ရာဂကင္းျပီးသူ (သို႔မဟုတ္) ရာဂကင္းရန္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနသူ ျဖစ္ျခင္း၊
(၂) ေဒါသကင္းျပီးသူ (သို႔မဟုတ္) ေဒါသကင္းရန္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနသူ ျဖစ္ျခင္း၊
(၃) ေမာဟကင္းျပီးသူ (သို႔မဟုတ္) ေမာဟကင္းရန္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနသူ ျဖစ္ျခင္း

အျပည့္အစုံအားျဖင့္-
(၁) အလွႈဒါယကာ သီလရွိ၍ ေကာင္းေသာ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ျပည့္စံုသူျဖစ္ျခင္း၊
(၂) အလွႈခံပုဂၢိဳလ္ကလည္း သီလရွိ၍ ေကာင္းေသာ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ျပည့္စံုသူျဖစ္ျခင္း၊
(၃) လွႈဖြယ္၀တၳဳကလည္း တရားသျဖင့္ ရွာမွီး၍ ရအပ္သည့္ ဓမၼိယလဒၶပစၥည္း ျဖစ္ျခင္း၊
(၄) ေပးလွႈသူသည္ ေစတနာသံုးတန္ ထက္သန္ျခင္း၊
(၅) ကံ, ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။